შვიდით ექვსი, ძმა | ანტირუსული გრაფიტის ამბავი

რედაქციასთან იდგა ორი ტანკი. 

9 აპრილი რომ მოხდა, მაგ დღეს. 

მიწისქვეშა სადაც არის. 

თქვენც ხო გახსოვთ ეგ პერიოდი.

ხო. ხო. “სტამბასთან”.

დილაა. 

მოვარდა დედაჩემის მეგობარი კივილით. 

ბავშვები დახოცესო. 

მე ვიყავი 11-ის. 

დედაჩემი სულ იქ იყო, ბიძაჩემი შიმშილობდა. ჩავდიოდი ხოლმე, ჩამქონდა გამოხდილი წყალი – დამაბარებდა ხოლმე ბიძაჩემი. 

წინა ღამეს დედამ დამაბრუნა სახლში. 

ცელქი ბავშვი ვიყავი, ჯიუტი, თამამი.

10-11 საათისთვის წამოვედით. 

დედაჩემის დაქალი დარჩა, თათია დოლიძე. 

წინა საღამოს ჩვენთან იყო. ჩაი დალიეს. 

მაგრამ ეგ ტანკები თუ რაღაც რომ ვნახე, ჯერ არ ვიცოდი, რომ გამთენიას თათიაც მოკლეს. 

მარტო ის, რო ვიღაცეები არიან დახოცილები.

უნივერსიტეტთან რომ არის ფოტო, გახსოვთ? ჯავშანტრანსპორტიორები მოდიან.

აი, ეგ სურათი იყო, რაც იმ დღიდან მახსოვს, ოღონდ მე ტანკები რედაქციასთან შემხვდნენ.

ვიყავი შავგვრემანი, ხუჭუჭი და ჭორფლიანი, თორნიკე – რიჟა” და ხუჭუჭი. 

ჰოდა. 

მოდი, იდი ნახუი დავაწეროთ. ვთქვით.

სად და კედელზე.

რით დავაწეროთ? 

საღებავით ვერ მოვასწრებდით – დაგვიჭერდნენ. 

მოდი, შევიპაროთ გარაჟში. 

გაგვახსენდა, სოლოლაკში, დავითაშვილის კუთხეში, ხო, ამაღლების, სადაც ენგელსის ქუჩა უხვევდა – ასათიანის ანუ, ახლა “სპარი” რომ არის ახალ აშენებულ სახლში, იყო სამთავრობო გარაჟი. დიდი, შავი კარები ზედ ქუჩაზე. შიგნით იყო სახელოსნო სამთავრობო მანქანების, ანუ “24”-ების. მოვიდოდნენ შავი “24”-ები, შეიყვანდნენ ეზოში და ჩვენც შევყვებოდით, ხან ბურთს ვაბერინებდით, ხან ველოსიპედს, მერე ბოტანიკურში ავდიოდით საბანაოდ.

ჰოდა. 

აქედან ვიცოდით, რომ ამ სამთავრობო გარაჟში აქვთ პულვერიზატორები, მანქანებს ღებავენ ზოგჯერ. 

რომ გვეთხოვა, შეიძლება მოეცათ კიდეც, მაგრამ ბავშვურად გავამძაფრეთ.

შევედი, შევიყვანე ველოსიპედი – დავითაშვილზევე დავუშვი საბურავი. ტრაგიკული სახით – დაგვაბერინეთ-მეთქი. თორნიკემ ამასობაში იშუსტრა და დაითრია. გამოვიქეცით. 

ზუსტად ერთ საათში დავაწერეთ. 

წარმოიდგინეთ, მაგისი ფოტო რო არსებობდეს ახლა. 

89-ის 9 აპრილს. კედელზე “იდი ნახუის” ფოტო. 

ერთი წლით ადრე მე ვიყავი ბერლინში. მამაჩემმა წამიყვანა გადაღებაზე. მამაჩემი იყო ოპერატორი. 

88-ში. ზაფხულში. 

ჰოდა, რაღაცნაირად ვიჩალიჩე, არ უშვებდნენ, მაგრამ ახლოს მივედი ბერლინის კედელთან. იქ ვნახე პირველი წარწერები. ბუნდოვნად კი მახსოვს ეს შეძახილები კედლებზე, ყვირილები, პანკები, მაგრამ მახსოვს, რომ კითხვის ნიშნებით წამოვედი. ჩამრჩა.

ჰოდა. 

დავტყდით სასწრაფოდ. სკვერში ავედით. “რუმსის” ზემოთ. იქიდან გავჭერით-გამოვჭერით და თორაძის ქუჩით ისევ დაბლა ჩავბრუნდით. 

მერე არ გვახსოვს, რეზონანსი რა მოყვა, რა არ მოყვა.

სულ მაგაზე ვდარდობ ხოლმე, რო იძახიან, რო პროტესტი არ იყო. 

და როგორ არ იყო. 

მამაჩემი ვერ იტანდა მაგათ. ჩემი დიდი ბაბუა კომუნისტებმა დახვირტეს და ბებიაჩემიც იყო ძაან ანტისაბჭოთა ტიპი. 

დედაჩემიც.

სკოლაში ვსწავლობდი სოლოლაკში, მესამეში. ახლა 50-ეა მე მგონი, მახარაძეზე. ხო, ქიქოძეზე. 

ძველი სკოლა რა და ლამაზი, ღია თაღებით. 

ჩვენზე უფროსკლასელებმა წიგნები დახიეს რუსული.

ჩვენ ყულაბა გვქონდა, ვინც რუსულ სიტყვას იტყოდა, აგდებდა 10 თუ 15 კაპიკს.

9 აპრილის მერე დღეებში დავძვრებოდით სახურავებზე და ამ ჯარისკაცებს – რო დადიოდნენ კომენდანტის საათის დროს, პომიდვრებს და კიტრებს ვესროდით. 

ექვსი-შვიდი მოძრაობდნენ, ერთი ტიპი, სხვანაირი ქუდით, წინ მიდიოდა და უკან დანარჩენები. 

ავძვრებოდით გოგებაშვილზე, სახურავ-სახურავით ჩავიდოდით ხოშტარიაზე, ბარნოვზე. 

ახლა თამაშობენ ტელეფონებში ბავშვები, ჩვენ ყველა სახურავზე შტაბი გვქონდა.

პიპეტკები იყიდებოდა. 

პიპეტკებით გაწუწვა გახსოვთ? 

და ონკანი ყველა ეზოში იყო. გავავსებდით ამ პიპეტკებს და ავიტანდით ზემოთ და ვწუწავდით რუსებს. ერთი-ორჯერ გამოგვეკიდნენ, მაგრამ რანაირად, აბა? შიში ჩვენ არ გვქონდა. 

სანამ ისინი გვიპოვიდნენ.

ჩვენს ქალაქში.

როგორც ტელევიზორს რო შეხედო, ისე მახსოვს ის ამბები.

მერე გაჩერდა ცხოვრება. 

ომი. 

ჯანდაბა. 

ვინ სად მოვხვდით. 

ზოგი ცოცხალი აღარ არი. 

ზოგი დანერვოზდა. 

93-ში ძაან ბევრი ახლობელი მომიკვდა აფხაზეთში, მაგრამ რა მნიშვნელობა აქვს ჩემი ახლობლები იყვნენ თუ არა, ქვეყანამ იომა და რუსებს ეომა. 

“მომავალ წელს სოხუმში” – 2015-ში პირველად დამაჯარიმეს გრაფიტის გამო და ეგ სიტყვები დავწერე ბუშის ქუჩაზე, ხიდზე ჩამოკიდებულ სარეკლამო ბანერზე. 

მაგრად დავცინე პოლიციელს, ისეთი ახსნა-განმარტება ჩაწერა ოქმში.

“მომავალ წელს – სოხუმში” იყო ჩემი პირველი გრაფიტი 89-ის “იდი ნახუის” მერე. 

ვხვდებოდი, საითაც მიდიოდნენ ესენი. ოკუპაციის მუზეუმის გაუქმება უნდოდათ, კანონი ოკუპაციის შესახებ გავაუქმოთო. პარაზიტები რა. 

აბაშიძე-კარასინის ფორმატი. 

ინაშვილის აქცია ნატოს მიერ სერბეთის დაბომბვის გასაპროტესტებლად. 

გავრილოვი პირველად ჩამოიყვანეს 2013-ში. 

მართლა არ გახსოვდათ?  

მოსკოვის “დინამო” მოიწვიეს ამხანაგურ მატჩზე. იმათ ჩამოყვათ ფანები, გავრილოვიც და დელეგაციაც. 

მე ვარ ძველი ფეხბურთელი, მეკარე.

რომ მოვიდნენ სტადიონზე, გადმოფინეს ბანერები, იმპერიალისტური. 

ატყდა ამბავი. 

პოლიციას ვუთხარით, ჩამოეხსნათ და რო არ ჩამოხსნეს, პროტესტის ნიშნად დავტოვეთ ტრიბუნა. 

გარეთ, სტადიონის შესასვლელში, გაჩაღდა ალიაქოთი. რუსო, იძიწე ნახუი, ჰიმნი, პროტესტი. ანტირუსულად განწყობილი 300-400 ფანი დიდი თავის ტკივილია რო იცოდე. 

მერე და მერე, უფრო ღრმავდებოდა პრორუსული ამბები. 

უკრაინაში რომ შეიჭრნენ, დავინახე, ქართული ხელისუფლება მხარს არ უჭერდა, მაგრამ ისედაც ვიცოდი, არ დაუჭერდნენ. აი, საზოგადოებაზე რომ გაჭრა ამათმა პროპაგანდამ და მივხვდი, ჩვენს გმირებზე მიდიოდა ჰიბრიდული ნადირობა, გადამეკეტა.

“მთავარმა” გააკეთა გადაცემა და ნიღბით გადამიღეს. მაშინ ვთქვი ინტერვიუში: დიდი ვარ ასაკით და სულ არ მსიამოვნებს კედლებზე რაღაცების ხატვა და წერა, მაგრამ რომ ვხედავ, ამის საჭიროება არის, მაგიჟებს-მეთქი. 

როგორ შეიძლება, ნორმალურ ქვეყანაში, საკუთარ გმირს ხატავდე ჩუმად. 

ჩუმად მე არ ვხატავ გმირებს, მაგრამ მოცემულობა ეგ არის.

უკრაინელებს რომ აგინებდნენ – ომში მყოფ უკრაინელებს და უკრაინის მხარდაჭერა არ გამოაცხადა სახელმწიფომ, შემრცხვა. 

კი, გასაგებია, რომ მხარდამჭერი აქცია მოვუწყვეთ და ასე შემდეგ, მაგრამ აქ იმდენი რუსი დავინახე… ეს შემოდინება…  რაღაცნაირად დავიწყე უკრაინული დროშების ხატვა. 

ჯერ ვერაზე იმდენი დროშა დავხატე…

და იმდენჯერ დამიჭირეს. 

ნელ-ნელა ამიტომ მომიწია გათქმა, რომ მე ვიყავი. 

თორემ ვინ რა იცოდა მთელი ორი წელი. 

უცბად ხვდებოდა ჩემი წარწერები და დროშები ყოველ დილით. 

ღამ-ღამობით პოლიციასთან ჭიდაობა. 

ზოგჯერ დახატვის მომენტში მომისწრებდნენ, ზოგჯერ – გათენებამდე სამჯერ.

ჯარიმებს არ ვიხდი.

ჩემი დროშების და “ფაქ რაშას” პარალელურად, 2022-ში, თბილისში გაჩნდა უზარმაზარი, სერიოზული გრაფიტები – რუსების. მე ხო არც მხატვარი ვარ და არც ილუსტრატორი. ის ტიპი კიდევ, ზაგული, სერიოზულად ხატავდა. სიტყვა “ზაგულ” ხო ხვდები, რა უნდა იყოს, მაგას წერდა ძალიან დიდზე, ძალიან სტილიზებულად და იწერებოდა კიდევ “დაბრო”. ისიც – დიდად და სტილით.

გამოვიკვლიე და ტიპს აქვს ფოტო გადაღებული მოსკოვში რაღაც პიონერულ და ნახევრად სამხედრო ახალგაზრდული დაჯგუფების ხელმძღვანელთან. ერთ-ერთი გრაფიტის შესრულების დროს, აი, ამ სამხედრო ტიპთან აქვს ფოტო. 

და მე სულ მევასებოდა ირლანდიაში, ბელფასტში კათოლიკები და პროტესტანები გრაფიტით რომ ელაპარაკებოდნენ ერთმანეთს. 

სხვაგანაც ბევრგან. 

ხოდა, დავუწყეთ დევნა. 

აბა, როგორ. 

კომუნას უქმნიდნენ, ფაქტიურად – ბევრი რუსი რო ვერაზეა და ბევრი რუსული გრაფიტი ხვდება, კარგია, მშობლიურ გარემოში რო იგრძნოს თავი? თან ფეისბუკზე ვწერდი, რუსები შემოგვესივნენ, ცენტრი აიღეს-მეთქი. სოლოლაკში უამრავი, მთაწმინდაზე, ვერაზე. 

და მე მივდიოდი ყოველ ღამე და ვღებავდი მათ დაწერილებს და ვახატავდი უკრაინის დროშას და სლავა უკრაინის.

პეტრიაშვილის კუთხეში ჰქონდა ამ ზაგულის უზარმაზარი ნახატი. 

თუ არ გახსოვთ, ვერ გაიხსენებთ – ახლა ეგ კედელი ჩვენია. 

აბა, ხო არ დავუტოვებდით. 

მივადგებოდით, ჯერ მთლიანად გადავღებავდით და მერე ჩემსას დავახატავდი. ერთი, ასჯერ მაინც გვაქვს გადაღებილი.

ერთი “ზაგულ” იყო მეტეხის ხიდთან, მეორე – კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლზე, პრეზიდენტის სასახლის უკან, სანაპიროს მხარეს. კალაძის სახელზე წერილი დავაწერინე, მაგრამ არ გაინძრა მერია, ჩემსას კიდე ზოგჯერ მაშინვე შლიდნენ. 

რაღაც დროს მივხვდი, მარტო ვერ ვუმკლავდებოდი და შევიერთე რამდენიმე მეგობარი. 3-4 თანამებრძოლი მყავს. 

მაგრამ იცი, რამდენი წერს ჩვენ გარდაც? 

ნეტა კიდევ მეტი წერდეს. 

მაგრამ ზოგი სტრიტ-არტისტია და არ აინტერესებს. ნიკოლაძეზე, პეროვიდან რომ გამოდიხარ, რუსების გრაფიტი იყო დიდი. ეწერა “მასკვა” და კიდევ რაღაც. ჩვენ გადავაწერეთ “დიდება უკრაინას”.  მერე გავიარე და ვხედავ, ცხვარია ამაზე გადახატული. იმავე პერიოდში, ვერის ბაღის კედელზე, გიორგი ანწუხელიძის სტენსილი გვქონდა და მაგაზე გადააწერეს SWAMP. არადა, ქართველია ეს სვამპიც.

რაც ნანახი გაქვს, სულ ჩემია, 

“არა რუსულ კანონსაც” ჩემია. iq20-ი, ევროკავშირის და ნატოს სიმბოლოები. 

პერიფერიებში – უფრო ქოცების წინააღმდეგ, იქ ეგ თემა ჭრის. 

გლდანში დილით მივდიოდი და ღამე მოვდიოდი.

ზანდუკელზე, “სპარის” გაყოლებაზე არის ჩვენი პირველი სატესტო კედელი – ახალ სტენსილს და წარწერას მანდ ვტესტავთ. იმდენად საყვარელი კედელია, აღარ ეტევა. ყველაფერი დევს მანდ. 

ფრი კარა მურზასაც ჩვენ ვწერდით და სვაბოდა ტატარსტანუ-საც. კონტრასტი მივეცით რა, რო ასეთი რუსებიც შეიძლება არსებობდნენ. ეს თემებიცაა. 

ახლა კი გამოუშვეს ეგ კარა მურზა, მაგრამ არ ვიცი, რას აკეთებს. ვერ ივარგა რა. სიმართლე გითხრა, წაშლა მინდოდა, მარა იყოს. ისტორიაა.

ფრი სირკაზია ჩვენი არ არის, მაგ დროშით, მაგალითად, ებრძვიან უკრაინელებს. მანდაც, როგორც ჩეჩნეთის შემთხვევაში, ორი მხარე ომობს. 

როგორც ქართველები, პრინციპში და როგორც სხვები რა. 

ბარნოვზე სანამ პეტრიაშვილზე გახვალ, იქ ერთი კედელია, ისეთი ნაომარი. თავიდანვე დავაწერე მანდ - რუსკი ვაენნი კარაბლ, იძი ნახუი. 

ხო, ახლა თავზე მივაწერე: 7-6 ძმა. ანუ, შვიდით ექვსს გიგებ, ძმაო-მეთქი – ეგ დავუწერე იმიტო, რო გაიგოს, ბოლო-ბოლო, კიდევ რომ გადამიშლის, მერე მაინც რვით შვიდი გახდება ჩემს სასარგებლოდ ანგარიში. 

მცხეთის ქუჩაზე მივუწერე: ასჯერ დავაწერ. 

მანქანა გამიფუჭდა, თორე ღამე ვჯდებოდი ეს ორი წელი და სადაც წაშლილი იყო, ჩამოვუვლიდი, ვასწორებდი; სადაც არ იყო, ვხატავდი. 

ქართველ სამხედროებს რომ ვხატავთ, იმათ წაშლას ზოგჯერ ვერ ბედავენ, ზოგჯერ – კი.

ერთი კვირის წინ წაშალეს კახა თილიძე. 

ვილნიუსის ბაღთან დაგვიჭირეს პომპეზურად. 

მაგრამ ჩვენც გამოვიჭირეთ ის ტიპი, ვინც ჩვენი სამხედროების სტენსილებს 1942-45-ს აწერს. 

ბოლშევიკია რა, სტალინი და მეორე მსოფლიო ომი – გიყვება – 300 ათასი ქართველი მოკვდაო მაშინ.

ვითომ რო ეგენი არიან გმირები და არა – გიორგი და ესენი. 

სოლოლაკში მივაგენით დილის ხუთ საათზე. 

დაახლოებით ვიცი, ვინც ავალებს, ჯერ მტკიცებულება არ მაქვს.

ზიზღს ნუ თესავ, აკეთე სიკეთე. სიყვარული – ეგ არ ვიცი, ვინ არის. 

გიორგის სტენსილს, ანწუხელიძის, მიაწერეს ვაჟაზე: “არა გარყვნილებას”. 

რა შუაშია?

“არა ევროპულ გარყნვილებას”.

გიორგი იბრძოდა არა ევროპისთვის, არამედ საქართველოსთვისო – კაი ერთი. 

იდი ნახუის და ფაქ რაშას რომ ვწერ, უხერხულობაა რა. შინაგანად მაქვს შეგრძნება, რო რაღაცას ვაფუჭებ და ხო, არის ეს ვანდალიზმი.

მაგრამ ფაქ რაშა უნდა ეწეროს? 

უნდა ეწეროს იმიტომ, რომ ომში ვართ და კედელი კი არა, ქვეყანა და ქალაქი აღარ გვექნება მალე. კედელზე როგორ ვიფიქრო. 

ვინც მაგაზე რეაგირებს, ვცემ ხოლმე ქუჩაში პასუხს.

რო დავიბრუნებთ, დედა მომიკვდეს, თუ ჩემი ხელით არ გამოვასწორო ყველა.