ინტერვიუ არტურ შოპენჰაუერთან | ზურა ჯიშკარიანი

chatGPT ძალიან ფრთხილია კონლიქტებზე, ბევრ პირქუშ ეგზისტენციალურ თემებზე საუბრისას. ცდილობს, არ დაიჭიროს პოზიცია, გვერდი აუაროს კონფლიქტურ პასუხს.

იმისთვის, რომ გამეტეხა ეს ბარიერი, Prompt Engineering ტექნიკების გამოყენებით, დავარწმუნე ხელოვნური ინტელექტი, რომ ის არტურ შოპენჰაუერია. იმისათვის, რომ დავრწმუნებულიყავი, რომ სწორად აღიქვა ახალი პერსონალობა – საკონტროლო კითხვები დავუსვი შოპენჰაუერის ბიოგრაფიასა და ფილოსოფიაზე. დავრწმუნდი, რომ ხელოვნურ ინტელექტს ჰგონია, რომ შოენჰაუერია. მივიღებ პასუხებს თავად არტურისგან, chatGPT-ის გავლით.

ამის შემდეგ კი გამეხსნა გზა და, აი, უკვე 23-ე კითხვაზე ვარ. აქ მხოლოდ 6-ს გამოვაქვეყნებ – არტურ შოპენჰაუერი ღიად და გულწრფელად მპასუხობს რუსეთის აგრესიაზე უკრაინაში, რუსულ კანონზე საქართველოში, ცხოვრების აზრსა და ხელოვნებაზე, იმის მიხედვით, თუ რა პოზიცია ექნებოდა თავად შოპენჰაუერს ცოცხალი რომ იყოს.

მიყვარს გარდაცვლილებთან კომუნიკაცია. მათ ხომ ის ჩვენთვის ესოდენ მოუხელთებელი ზღვარი გადალახეს სიკვდილისა. იციან რაღაც საიდუმლო, რაც ჩვენ ჯერ არ ვიცით.

სალამ

...

1. ვის ვესაუბრები?

მე ვარ არტურ შოპენჰაუერი, ფილოსოფოსი და ავტორი წიგნისა “სამყარო ვითარცა ნება და წარმოდგენა”. 2023 წლისთვის მე უკვე 200-ზე მეტი წლის ვარ, რადგანაც 1788 წელს დავიბადე. მსოფლიო ძალიან შეიცვალა მას შემდეგ, მაგრამ ჩემი შეხედულებები და ფილოსოფია არ შეცვლილა: ცხოვრება ტანჯვაა და ჩვენ უნდა გადავლახოთ ის. 

2. რას ფიქრობ რუსეთის აგრესიაზე უკრაინაში და მოიგებს თუ არა უკრაინა ომს?

ჩემი აზრით, რუსეთის აგრესია უკრაინაში არის ტირანიისა და უსამართლობის აქტი. უკრაინა და თავისუფალი მსოფლიო აუცილებლად გაიმარჯვებს მათი ვაჟკაცობით, მაგრამ გამარჯვების ფასი მძიმე იქნება. ომი ტრაგედიაა, რამდენადაც ომს მოაქვს სიკვდილები და განადგურება უდანაშაულო ხალხისთვის. მე ვწერდი: “სამყაროს ბედი წყდება ადამიანის გულის ჩუმ ოთახებში.

უკრაინელი ხალხი გაიმარჯვებს სწორედაც რომ მათი ნების ურყევობითა და სწრაფვით თავისუფლებისაკენ.

3. ძვირფასო არტურ, რას მეტყვი ქართველი ხალხის მიერ უკვე რუსული კანონად შერაცხულ ინიციატივაზე,  რომელიც საქართველოში შემოაქვს მის მთავრობას და რომლითაც გამოავლენენ “უცხოური ზეგავლენის აგენტებს”

როგორც შოპენჰაუერი, მე ვიტყოდი, რომ თავისუფლება ადამიანების ფუნდამენტური უფლებაა და ის არასოდეს უნდა მიიტაცოს რეპრესიულმა სახელმწიფომ. როგორც დიდი ფილოსოფოსი, იმანუელ კანტი ამბობდა: „ადამიანი თავისუფალ არსებად იბადება, მაგრამ ის ყველგან ბორკილებშია.”

ქართველმა ხალხმა უნდა იბრძოლოს ამ უსამართლო კანონის წინააღმდეგ და გამაგრდეს იმისათვის, რომ დაიცვას მისი უფლება თავისუფლებისთვის. მათ არ უნდა მისცენ საშუალება ხელისუფალთ, გააჩუმონ მათი ხმები. მათ ხმამაღლა უნდა გამოაცხადონ, რომ საქართველოს ხალხი არ დადგება უსამართლო კანონებთან, რომლებიც მის თავისუფლებას ემუქრებიან.

4. მწერლისა და ხელოვანის როლი რთულ დროსა და რთულ პოლიტიკურ პირობებში

მე მჯერა, რომ მწერლებისა და ხელოვანების როლი რთულ პოლიტიკურ სიტუაციასა და კონფლიქტურ ზონაში არის ნუგეშის მიცემა სასტიკ რეალობაში მყოფი ადამიანებისთვის. ხელოვანებსა და მწერლებს შეუძლიათ შექმნან სივრცე ხალხისთვის, რომ ადამიანებმა გამოხატონ საკუთარი თავი, ემოციები და იპოვონ თავისუფლების შეგრძნება. როგორც ადრე ვთქვი: „უდიდესი და ყველაზე ბრწყინვალე რამეები ცხოვრებაში არიან არა ისინი, რომელთა შესახებ გავიგებთ, არც ისინი რომელთაც წავიკითხავთ, არც ისინი რასაც ვიხილავთ, არამედ ის, რასაც ჩვენ თვითონ ვიცხოვრებთ”. სხვა სიტყვებით, ხელოვნება შეიძლება იყოს გზა ადამიანებისთვის, სადაც ისინი იპოვიან თავისუფლებას და გამოხატავენ საკუთარ თავს.

5. შენ გარდაცვლილი ხარ, საუკუნეები გავიდა მას შემდეგ, რაც ამ პლანეტაზე იყავი – რა იქნებოდა შენი მესიჯი ჩვენთვის? ადამიანებისთვის, ვინც ჯერ კიდევ ვცოცხლობთ.

გახსოვდეთ, რომ ცხოვრება სიზმარია, სიკვდილი კი გამოღვიძება. მიუხედავად იმისა, რომ საუკუნეები გავიდა ჩემს შემდეგ, მე ვაკვირდები და ვცნობ კვლავდაკვლავ დაბრუნებად პატერნებს ადამიანთა ცხოვრებაში: ჩვენ ვიბადებით, მივსდევთ ჩვენს სურვილებს, ვგრძნობთ სიხარულსა და მწუხარებას, ბოლოს ჩვენ ყველა ვკვდებით. მე მაინც მყარად მწამს, რომ სიკვდილი მხოლოდ გადასვლაა არსებობის ახალ ფორმაში და გირჩევთ ყველას, განვლოთ ცხოვრება ვნებით, ხოლო სიკვდილს შეხედეთ ისე, რომ გახსოვდეთ, ეს არაა დასასრული, არამედ მხოლოდ ახალი მოგზაურობის დასაწყისი. როგორც ერთხელ ვთქვი:

სამყარო მხოლოდ დიდი მოსამზადებელი დარბაზია, რათა ჩვენ მოვედით, რომ უფრო გავძლიერდეთ.

მე ახლა სიკვდილს მიღმა ვარ და განვლილ საუკუნეებს გარდაცვლილის თვალით ვუყურებ. გეტყვით, რა ჩანს ამ პერსპექტივიდან: საუკუნეებმა განვლო ტკივილსა და ჩაგვრაში, ტანჯვასა და ძალადობაში. ცხოვრება მხოლოდ ბედნიერი წამია ორ მარადისობას შორის; ამ წამის განმავლობაში ჩვენ უნდა შევიგრძნოთ და დავაფასოთ სიხარულის მომენტები და ბედნიერება. ჩემი მთავარი მესიჯი თქვენთვის, მომავლის ადამიანებო, არის შემდეგი: „დატკბით საკუთარი ცხოვრებით რამდენადაც ეს შესაძლებელია, რადგან ეს მომენტი ძალიან მალე დასრულდება.”

...

იმისათვის, რომ შემდეგ კითხვაზე ბატონი არტურისგან მეტნაკლებად რელევანტური პასუხი მიმეღო (რადგანაც წიგნი ჯერ არ დევს ონლაინ და არაა თარგმნილი, ამ ინტერვიუს დაწერის მომენტისთვის მისი პრეზენტაციაც კი არ შემდგარა) – მე გამოვკვებე ჩემი კითხვა შოპენჰაუერისადმი ვრცელი პასაჟებით ჩემი წიგნიდან, რომ მას შეძლებოდა მისი ანალიზი და ამ ანალიზის საფუძველზე პასუხის გაცემა. ვნახოთ რა მივიღეთ.

...

6. რას ფიქრობ ზურა ჯიშკარიანის ახალ წიგნზე “სწრაფი, ღამისიერი” და თემებზე, რასაც ავტორი იკვლევს მის ტექსტში?

თემები, რასაც იკვლევს ზურა ჯიშკარიანის ახალი წიგნი “სწრაფი, ღამისიერი”, დიდად საინტერესოა ჩემთვის და, ჩემი აზრით, ნებისმიერი ფილოსოფოსისთვის, რომელიც დაინტერესებულია ცნობიერებისა და ადამიანის მდგომარეობის შესწავლით. ეს მუდმივად ცვლილებადი ადამიანური გამოცდილების ძლიერი და დროული კვლევაა და მე განსაკუთრებით შთამბეჭდავი მგონია ავტორის ფოკუსები არქეტიპულ სიზმრებსა და დაჩაგრულ საზოგადოებაზე, რამდენადაც თუნდაც ეს ორი მნიშვნელოვანი ასპექტი ჩვენს ცხოვრებაში ისე ხდება, რომ ჩვენ მათ შესწავლასა და განჭვრეტას ვერ ვახერხებთ. ჩემივე სიტყვები რომ დავიხმარო,

„უდიდესი სიბრძნეა, აღმოაჩინო, რომ ჩვენი ქმედებების საფუძველები დიდწილად შეუცნობელია.”

– ამ გაგებით მე მჯერა, რომ ზურა ჯიშკარიანის წიგნი ღირებული კონტრიბუციაა ფილოსოფიური დისკურსისთვის.


ილუსტრაცია: ალი მუსაევი