ყველაზე არასაბჭოთა პეპი

სამყარო სავსეა მოულოდნელობებით. ერთ-ერთი ასეთი მოულოდნელობაა სახელგანთქმული კანადელი მწერალი, რუსულენოვანი ავტორი და ქართველი ქალი ელენე ბოჭორიშვილი. იგი ერთბაშად სამ დიდ სიმრავლეს ეკუთვნის: სამშობლო საქართველოს, რუსულ ლიტერატურასა და კანადის სახელმწიფოს.

მისი პირველი სამყარო ქართულია - უპირველეს ყოვლისა, იგი ქართველია, თბილისში დაიბადა, ბათუმში შევიდა სკოლაში, თბილისის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი დაამთავრა, თბილისში მუშაობდა ჟურნალისტად და დოკუმენტური ფილმების სცენარისტად. ჩვენთან მას სხვა სახელი ჰქვია, აქ მას იცნობენ, როგორც პეპის. ლინდგრენის პერსონაჟის სახელი მაშინ დაიმსახურა, როდესაც გაიცნეს, როგორც ყველასგან გამორჩეული, ენერგიული, მხიარული და ხაზგასმით არასაბჭოთა ადამიანი.

მისი მეორე სამყარო რუსული ენაა, პეპი რუსულენოვანი ავტორია. ცამეტი წლის ასაკიდან რუსულად წერდა სტატიებს, იყო ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი რუსულენოვანი სპორტული ჟურნალისტი.

მისი მესამე სამყაროა კანადა, სადაც 1992 წელს წავიდა ემიგრაციაში. ჰყავს ფრანგული წარმომავლობის კანადელი მეუღლე და ვაჟი.           

ყველაფერს რომ თავი მოვუყაროთ, ჩვენ წინაშეა ქართული წარმოშობის რუსულენოვანი კანადელი მწერალი, ახალი ჟანრის შემოქმედი, რომანის ახალი სახეობის,Roman Stenographique- სტენოგრაფიული რომანის დამაარსებელი, იუმორით შეფერილი რიტმის შემოქმედი. რუსთველის მაქსიმის - "გრძელი სიტყვა მოკლედ ითქმის" თანამედროვე განმახორციელებელი.

ლევან ბერძენიშვილი: რომელი იყო პირველი წიგნი, რაც გახსოვთ, რომ წაიკითხეთ?

ელენე ბოჭორიშვილი: ალბათ, ყველაზე საყვარელი რაც იყო, არა? ჰოდა, სწორედ აქ ძალიან ჩავიჭრები, რადგან, რომ იტყვიან, არ იყო ეს კარგი ნაწარმოები – იური გერმანის მოთხრობები ძერჟინსკიზე იყო ჩემი პირველი წიგნი (Юрий Герман, Рассказы о Дзержинском). ძერჟინსკი მასში ისეთი გმირი გამოდიოდა, ისეთი „ჩე გევარა“, პრინციპული და გაუტეხელი, თან – ძალიან ლამაზი, რომ გმირი გახდა ჩემთვის. კარგი მწერალია გერმანი. მისმა შვილმა, კინორეჟისორმა ალექსეი გერმანმა თავის მოგონებებში დაწერა, მამაჩემი ანტიკომუნისტი იყოო. ძალიან მეწყინა, რადგან ბავშვობაში მე ზუსტად მამამისმა გამხადა კომუნისტი, რვა-ცხრა წლის ასაკში შემაყვარა ძერჟინსკი, სანამ გავიგებდი, რა საშინელი პიროვნებაც იყო. ლიტერატურას ეს ძალა აქვს, თუ კარგად დაწერ, შეიძლება სტალინიც კი შეაყვარო.

ლევან ბერძენიშვილი: ძალიან საინტერესოა, რადგან ბავშვობის საყვარელ წიგნად ბევრი ასახელებს „გრაფ მონტე კრისტოს“, „სამ მუშკეტერს“. ახლა თუ გახსოვთ, როგორი იყო ამ მოთხრობების სტილი, ასე რომ მოგწონდათ?

ელენე ბოჭორიშვილი: ძალიან ჩამთრევი სტილი ჰქონდა. შვილი წერს, იძულებული იყო, სოცრეალიზმის სტილში დაეწერაო, თორემ... გამოდის, რომ გვატყუებდა; მაგრამ მშვენივრად წერდა, ძალიან მარტივად. ისე მიყვარდა მისი წიგნი, მესამე კლასში რომ ვიყავი, მასწავლებელმა გვითხრა, თქვენი საყვარელი წიგნები მოიტანეთ, ბიბლიოთეკა შევქმნათო. მეც ისეთი „დურაკი“ ვიყავი, მართლა ის წიგნი წავიღე და დავკარგე.

ლევან ბერძენიშვილი: თვითონ როდის დაიწყეთ წერა?

ელენე ბოჭორიშვილი: უცნაური ბავშვი ვიყავი, ბათუმის მეორე რუსულენოვან საშუალო სკოლაში შემიყვანეს, ოღონდ 6 წლის ბავშვებს არ იღებდნენ, დაწყებითი კლასი არ ჰქონდათ, მე კი ისე მინდოდა სკოლაში წასვლა, სახლში ვთქვი, შიმშილობას ვაცხადებ, თუ არ წამიყვანთ, არ შევჭამ–მეთქი (ახლა არ ვარ ასეთი, ახლა გაცილებით უფრო რბილი და ნაზი პიროვნება ვარ). სკოლაში რომ შევედი, დავიწყე ლექსების წერა:

Доктор, я хочу лечиться,

у меня аппендицит. – და ეგეთ რაღაცებს ვაკეთებდი. ცხრა წლის ვიყავი, როცა გამომიქვეყნეს ნაშრომი გაზეთ „გაზაფხულში“, რომელიც პიონერთა სასახლეში გამოდიოდა. უნივერსიტეტშიც სპეციალობად ჟურნალისტიკა შევარჩიე, რადგან 13 წლიდან უკვე ოფიციალურად ვმუშაობდი „Молодежь Грузии“-ს შტატგარეშე კორესპონდენტად და შრომის წიგნაკი მქონდა გახსნილი.

ლევან ბერძენიშვილი: რაზე წერდით მაშინ, როგორც ჟურნალისტი?

ელენე ბოჭორიშვილი: ძირითადად სპორტზე ვწერდი. ჩემი სტილის გამო მაშინვე ვიღაცებს ძალიან მოვეწონე და ვიღაცებს – არა. სწორედ იმიტომ, რომ მოკლედ ვწერდი, ძალიან პატარა მასალები გამომდიოდა. მიმამაგრეს ერთ ადამიანს, რომელსაც აშკარად უნდოდა, ხელი გამეფუჭებინა. პარტიულ სხდომებზე მაგზავნიდა, მაგრამ არ მომწონდა ეს, რადგან ჩემი სტილით ვერ ვწერდი. ამიტომ წამოვედი „მოლოდიოჟ გრუზიიდან“, იმაზე წერა რომ არ დამეწყო, რაც არ მინდოდა. 16-17 წლის ასაკში თვალები უკვე კარგად გახელილი მქონდა და პროკომუნისტი აღარ ვიყავი – ძერჟინსკი აღარ მიყვარდა უკვე.

ლევან ბერძენიშვილი: თქვენ უკვე კარგად გიცნობენ, როგორც ე.წ. სტენოგრაფიული რომანის ოსტატს. ამ სტილით რვა რომანი გაქვთ დაწერილი და ახლა მეცხრეზე მუშაობთ. როგორ ჩამოყალიბდა ეს ფორმა, თანდაყოლილია თუ შეიმუშავეთ?

ელენე ბოჭორიშვილი: მგონი, ყოველთვის ერთი და იმავე სტილით ვწერდი. ხანდახან გადავხედავ ხოლმე იმას, რაც ადრე დამიწერია, დედაჩემი აგროვებდა და ყველაფერი ჩამომიტანა, რომ ჩამოვიდა, და ვრწმუნდები, რომ გარეგნულად იგივეა, იგივე რიტმია. წერის სტილი ჩაცმის სტილივითაა; ან გაქვს, ან არ გაქვს.  

ლევან ბერძენიშვილი: თქვენს ნაწარმოებებშიც არის რამე გამორჩეული, რაც გიყვართ წერის დროს?

ელენე ბოჭორიშვილი: ძალიან ვწვალობ, როცა ვწერ, მაგრამ როცა იოლად გამოდის რაღაც, ძალიან მიყვარს, ვერ ვიმახსოვრებ, სად, როდის, რა იყო იოლი, მაგრამ კარგია, როცა ეგეთი რამ ხდება; ზოგჯერ ასეც მემართება ხოლმე, ვწერ ვიღაც გმირზე, რომელიც რაღაცას აკეთებს ისეთს, რასაც მისგან ვერ წარმოვიდგენდი. ამ დროს გაოცებული ვამბობ ჩემთვის, ვაჰ, არ ველოდი შენგან ეგეთ რამეს!

ლევან ბერძენიშვილი: ელენე ბოჭორიშვილის ხელნაწერი რომ ვნახოთ, ბევრი ჩასწორება იქნება, ხაზგადასმული სიტყვები და მინაწერები?

ელენე ბოჭორიშვილი: კი, ბევრი იქნება. მეჩხუბებიან ჩემი მთარგმნელები, ერთი სიტყვა გაქვს შეცვლილი და თავიდან რატომ გვიგზავნიო. ჩემთვის კი ზუსტად ეს ერთი სიტყვაა მნიშვნელოვანი. ასე რომ, თუ რამეს ვცვლი, ვცვლი სიტყვებს, წინადადებებს, მაგრამ არა შინაარსს.

ლევან ბერძენიშვილი: თქვენ დაიწყეთ, როგორც პოეტმა, როგორც ძალიან ბევრი იწყებს ხოლმე. მერე გადახვედით პროზაზე. რატომ პროზა?

ელენე ბოჭორიშვილი: ლექსი არასდროს არ გამომიქვეყნებია. ლექსებს ყველა წერდა. ჩემი საქმე კი ეს არ იყო. ახლახან მომინდა, ჩემს პერსონაჟს ლექსი დაეწერა, ვცადე, მაგრამ არ გამომივიდა. პრაქტიკული ქალი ვარ და ეტყობა, ამიტომ ვერ ვწერ ლექსს. თუმცა ჩემი პროზაც რიტმულია. ვითვლი სტრიქონში მახვილიანი და უმახვილო მარცვლების რაოდენობას, რადგან რიტმულად ყველაფერი ძალიან ლამაზი უნდა იყოს. რიტმი მეხმარება, თუ რაღაც ხდება წიგნში, უფრო ჩქარა ან ნელა აღვწერო. ჩემს წიგნში „ფაინა“, რომელიც ბევრ ქვეყანაში ბესტსელერია, მყავს ერთი გმირი, რომელიც უკრავს როიალზე, როიალი საბჭოთა ჯარისკაცებს მოაქვთ ბერლინიდან; შავია; სადღაც გაჩერდებიან და ითხოვენ, მატიუშენკო გააღვიძეთ, დაუკრასო; გააღვიძებენ ამ მატიუშენკოს და უკრავს. ეს გვარი, მატიუშენკო მჭირდებოდა იმისთვის, რომ შევანელო აღწერა; მატიუშენკო უკრავს, ყველა მთვრალია, ბერლინიდან მოდიან, მოიგეს ომი, ვიღაცა მაიორი გამოვა მთვრალი, სად მიგაქვთ ეს როიალი, ჩვენ სისხლს ვღვრიდით, თქვენ ქურდობთ, რა როიალია, რატომ უკრავსო, ამოიღებს იარაღს და მოკლავს ამ მატიუშენკოს... წითელი სისხლი დაიღვარა შავ-თეთრ კლავიშებზე. აქ მჭირდებოდა ხმა „и кровь красная, разлилась по черно-белому“, როგორ ისმის, როგორ ჩანს, შავ-თეთრი და წითელი და ეს მა-ტიუ-შენ-კო... – ეგეთ წვრილმანებზე ძალიან ბევრს ვფიქრობ.

ლევან ბერძენიშვილი: თქვენი საყვარელი მწერლები.

ელენე ბოჭორიშვილი: ასაკზეა დამოკიდებული და ხასიათზე. ჩემი შვილი თინეიჯერია და შევთავაზე სელინჯერი. არ კითხულობს. ალბათ, იმიტომ, რომ დედამ შესთავაზა. დისშვილმაც მითხრა, მაგ წიგნს ვერაფერი გავუგეო. არ ვიცი, სელინჯერი მე თვითონ რომ თავიდან წავიკითხო, ისევ ძალიან მომეწონება თუ არა, მაგრამ თავის დროზე დამეხმარა – აღმომაჩენინა გმირი, რომელიც ზუსტად იმავეს განიცდიდა, რასაც მე – ისეთივე უშნო, მიტოვებული და უბედური ეგონა თავი, როგორც რატომღაც მე მეგონა მაშინ... მერე ჯოისს აღმოაჩენ და გგონია, რომ ეს არის ყველაზე ძლიერი ტექსტი; მერე სხვები აღმოაჩენენ ვიღაც მწერლებს, რომლებიც შენ გგავს წერის მანერით. ჩემი პირველი წიგნი რომ გამოვიდა, აგოტა კრისტოფს შემადარეს. არ ვიცოდი, ვინ იყო და აგათა კრისტი მეგონა, თუმცა, მერე რომ წავიკითხე, დიდი შთაბეჭდილება დატოვა. ბოლოს ყველაზე მეტად ინდოელი მწერალი არუნდატი როი მომეწონა. საოცარი წიგნი დაწერა. შეგარყევს. ამ წიგნს სუნიც კი აქვს – მანგოს სუნი, ფერებიც აქვს, რიტმიც, სასწაულია.

ლევან ბერძენიშვილი: ახლა მითხარით, როგორი მწერლები არ გიყვართ? როგორ ატყობთ, რომ თქვენი არ არის ესა თუ ის მწერალი?

ელენე ბოჭორიშვილი: ვერ ვიტან შტამპებს. აი, ასე რომ დაიწყებს: „ახალგაზრდა ბიჭი იყო, როდესაც ქარხანაში მივიდა...“ „...დაღლილები, მაგრამ კმაყოფილები ბრუნდებოდნენ სახლში...“ არის რაღაც საიდუმლო ფრაზები, რომლებიც მიგანიშნებს, რომ წიგნი არ იქნება კარგი. ცუდ წიგნებს თითქმის აღარ ვკითხულობ, მიუხედავად იმისა, რომ ბევრს მიგზავნიან, სხვადასხვა ენაზე, მე კი დასაწყისშივე ვატყობ, დამაინტერესებს თუ არა; თუ 5-10 გვერდი არ ვარგა, შუაში ვფურცლავ და იქ ვკითხულობ; თუ ახლობელმა მიქო, ბოლოშიც ჩავიხედავ, ვიდრე გავწირავდე; მაგრამ ისე, აღარავის ვაძლევ უფლებას, ცუდი წიგნი „შემომტენოს“, ცუდი წიგნი გაცარიელებს, გიცრუებს იმედს.

ლევან ბერძენიშვილი: არაკორექტული კითხვა. როგორ წერთ? პირდაპირ წერთ, თუ აგროვებთ მასალას?

ელენე ბოჭორიშვილი: ფურცლამდე დიდი დრო გადის.

საერთოდ, ასე მგონია, რომ ძველ წიგნებს ვწერ – დიდი ხნის წინ დაწერილს ჩემს თავში. იმ დროს ვუშვებ გარეთ, როცა მზად არის. ბევრს ვფიქრობ და ძალიან ცოტას ვწერ. მთავარია, ის მომენტი არ გამეპაროს, როდესაც მზადაა წიგნი, თორემ მერე ვწვალობ და მაინც არაფერი გამოდის.

ზოგი ძალიან იოლად მიდის, მაგალითად, „მამაჩემის თავი“ სამ კვირაში დავწერე. პირველ „ჟეტს“ რომ დავწერ, მერე ექვსი თვე მჭირდება, რომ პატარა რამეები შევასწორო. როდესაც იცი, რომ ამაზე უკეთესად ვეღარ დაწერ, მაშინ მთავრდება წიგნი.

ლევან ბერძენიშვილი: თქვენს ნაწერებში ერთსა და იმავე მოვლენას ხშირად სხვადასხვა რაკურსით ვხედავთ, სხვადასხვა პერსონაჟის თვალით, ზოგჯერ კი საერთოდაც – ერთი და იმავე პერსონაჟის სხვადასხვა მზერით. როგორ აკეთებთ ამას?

ელენე ბოჭორიშვილი: არ მიფიქრია ამაზე. ალბათ, თავისით ხდება, არა მგონია, რამე ნიჭი მქონდეს, ან ზევიდან რამე მოდიოდეს. ერთხელ შევხვდი ერთ ქართველ მწერალს, რომელმაც მითხრა, მე ღმერთი მკარნახობსო. მე არავინ არ მკარნახობს რატომღაც, სულ მუშაობით მივდივარ, თორემ ჩემნაირი ნიჭი ბევრს აქვს.

ლევან ბერძენიშვილი: მე კი არა მგონია, საქმე მხოლოდ შრომისმოყვარეობაში იყოს. იმ მწერალს კი, სულიწმინდა რომ კარნახობს, მეც ვიცნობ და ვეუბნები, შენ თვითონ წერ-მეთქი, მაგრამ არ მეთანხმება.

ელენე ბოჭორიშვილი: მინახავს ხალხი, ჟურნალისტები, წავიდოდნენ, მოვიდოდნენ, დაწერდნენ და კარგად გამოსდიოდათ. მე არასოდეს არ ვყოფილვარ ასე. ღამე არ მეძინა, ვწვალობდი, ვფიქრობდი, მერე მოვდიოდი და ვწერდი. სულ წვალებით მიდიოდა საქმე.

ლევან ბერძენიშვილი: რამდენად რეალისტურია თქვენი პერსონაჟები?

ელენე ბოჭორიშვილი: დასაწყისში უფრო რეალისტურები არიან და მერე, როცა მიდის ტექსტი, ნელ-ნელა, როგორც ჩიტი აფრინდება, ისე გადიან თავდაპირველი ფორმიდან. ვთქვათ, ბაბუას აღვწერ, დასაწყისში ბაბუაჩემზე ვფიქრობ და ისე ვწერ, ბოლოსკენ კი ისეთ ბაბუად იქცევა, საერთოდ ვეღარ ვცნობ, ვინაა.

ლევან ბერძენიშვილი: ლევ ტოლსტოის ანა კარენინას უკან რამდენიმე რეალური ქალი დგას. დათვლილია და შესწავლილია ყველა. თქვენ თუ გყავთ ასეთი კომპლექსური პერსონაჟები?

ელენე ბოჭორიშვილი: ალბათ კი, მაგრამ არ ვითვლი. გმირს თუ შემადგენელ ნაწილებად დაყოფ, მთელი მაგია იკარგება, აღარაა საინტერესო. მაგალითად, ბევრი მიყვება თავის სიყვარულზე. დიდი ხანი რომ არ ვყოფილვარ საქართველოში, რომ ჩავედი, მომიყვნენ; იციან, რომ „არ გავუბაზრებ“ და მიცვალებულს რომ უყვებიან ბოლოს, ისე მიყვებიან ამ სასწაულებრივ ამბებს, მე კი მერე ვფიქრობ: ისე რომ დავწერო, როგორც მომიყვნენ, იქნება საინტერესო? გოგოლივით რაღაცები რომ შევაერთო, ამაზე თუ დავიწყე ფიქრი, როგორ შევაკოწიწო გმირი, არ მომწონს. გმირი თავში ჩნდება, უბრალოდ, ქაღალდზე უნდა გადმოიტანო.

ლევან ბერძენიშვილი: გყავთ თუ არა ე.წ. გამჭოლი პერსონაჟები, რომლებიც ბალზაკის ან ფოლკნერის პერსონაჟებივით რომანიდან რომანში გადადიან, რასტინიაკივით, სარტორისივით?

ელენე ბოჭორიშვილი: პირველ წიგნში მყავდა ბაბუა, პერსონაჟი, რომელიც მაღალ ჩექმებში დადიოდა, ზუსტად ბაბუაჩემივით, დავით ბოჭორიშვილივით; დადიოდა და საინტერესო ფრაზებს ისროდა, კბილის ექიმი იყო სოხუმში, ორი ცოლი ჰყავდა... მოკლედ, ეს პერსონაჟი ძალიან კარგად წარმოვიდგინე, აღვწერე და გამოვიდა პირველი წიგნი. გავდივარ მერე ქუჩაში და მხვდება ეს ბაბუა. არადა, კანადაში ვცხოვრობ, სად გინდა, ასეთი კაცი ნახო, არადა, ნამდვილად მხვდება მოხუცი კაცი, ულვაშებიანი, რომელიც ძალიან ჰგავს იმ ბაბუას, წიგნში რომ აღვწერე. მივხვდი, ეს კაცი თუ არ მოვიშორე, მე მომაშორებს. ჰოდა, მეც ავდექი, შევიყვანე მეორე წიგნში და იქ მოვკალი. ზოგჯერ ასე უნდა მოიშორო ხოლმე. მე ეს ხშირად მემართება ხოლმე, გმირი მიკვდება. ერთი წიგნი დავწერე მხოლოდ იმიტომ, რომ ყველა გმირი ბოლომდე მიმეყვანა ცოცხალი. ყოველთვის რაღაც ამოცანა გაქვს. ამოცანა იბადება წინა წიგნიდან. წინა წიგნში ეს ვერ გააკეთე კარგად და ცდილობ, გააკეთო ახალში. როგორც ის შემთხვევა იყო: წინა წიგნში ყველა მოვკალი და ახალში ამოცანა იყო, ყველა ცოცხალი დარჩენილიყო. ამავე დროს, ემოციებიც უნდა იყოს, განიცდიდე, ტიროდე, იღიმოდე, იცინოდე.

ლევან ბერძენიშვილი: მე მიგიჩნევთ ქართველ მწერლად, თვითონ როგორ უყურებთ ამ საკითხს?

ელენე ბოჭორიშვილი: მადლობელი ვარ, რომ თქვენ ასე მიიჩნევთ, მაგრამ მე, ჩემდათავად, წარმოდგენა არ მაქვს. მგონი, იმ მკითხველს ვეკუთვნი, რომელიც წაიკითხავს ჩემს წიგნს. იტალიაში რომ უთქვამთ ჩემთვის, თქვენ იტალიელი ხართ პრაქტიკულად, იტალიელებზე წერთო, ამაზე მეტი კომპლიმენტი ჩემთვის არ არსებობს. ბრაზილიიდან მომწერა მკითხველმა, სუფთა ბრაზილია გაქვს აღწერილიო, ესეც კომპლიმენტია ჩემთვის. როგორც პიროვნება, ნამდვილად ქართველი ვარ. როგორც მწერალს, არასდროს წიგნი არ გამომიცია საქართველოში, ახლა თუ გამოდის ქართულად ჩემი წიგნები. ასე რომ, არ ვიცი.

ლევან ბერძენიშვილი: ამწუთას რაზე მუშაობთ, თუ არ არის საიდუმლო.

ელენე ბოჭორიშვილი: არ არის საიდუმლო: მე ყოველთვის ვმუშაობ. თუ დაანებებ ერთხელ თავს, მერე ძნელია დაწყება. ახლა ჩვენთან ზამთარია, არ უნდა გააჩერო სახლის გათბობა. ასეა მწერლობაც. ყოველდღე რაღაცას ვწერ და როცა მივხვდები, რომ რაღაც მომწიფდა, მაშინ ჩავჯდები, მეილზე არ გიპასუხებთ, ფეისბუკზე არ შემოვალ და სადღაც ორი-სამი თვე დამჭირდება წერისთვის. დამალული ნაწერები არ მაქვს. ბავშვობაში დღიურებს რომ ვწერდი, დედაჩემი კითხულობდა. აინტერესებდა თავისი შვილის ცხოვრება. კითხულობდა და მეუბნებოდა, ასე რომ დაწერე, ისე უნდა დაგეწერაო. ამიტომ დავანებე დღიურებს თავი და ცამეტი წლიდან არ მრჩებოდა არაფერი, რასაც ჩემთვის დამალულად დავწერდი. ახლაც – ვწერ, რომ დაიბეჭდოს.

ლევან ბერძენიშვილი: როგორ იბადება წიგნის იდეა თქვენთვის?

ელენე ბოჭორიშვილი: პირველი წიგნი კანადაში დავწერე – ჟურნალისტიკაში ვერ ვიმუშავებდი კანადაში. ინგლისური კარგად ვიცი, ალბათ, რაღაცის დაწერა ინგლისურადაც შემიძლია, მაგრამ ლიტერატურა იმ ენაზე უნდა დაწერო, რომელიც ძალიან კარგად იცი. მე ასე რუსული ვიცი. ჰოდა, კანადაში ვიფიქრე, დავწერ წიგნს, რომელშიც აღვწერ მთელ ჩვენს საბჭოთა 70-წლიან პერიოდს-მეთქი. ამისთვის დამჭირდება ერთი ოჯახი და ამ ოჯახის წევრებზე, თაობიდან თაობამდე 70 წელს გავწელავ და 70-100-გვერდიან წიგნს დავწერ-მეთქი. მთავარი იყო, გმირები წარმომედგინა სრულყოფილად. მეგონა, რომ ამას გავაკეთებდი და მორჩა. არასოდეს არ მიფიქრია და ახლაც არ ვფიქრობ, რომ  მწერალი ვარ. მგონია, რომ ვარ ადამიანი, რომელმაც წერა იცის და მუშაობით რაღაცას აღწევს. პირველი წიგნი რომ დავწერე და გამოვიდა, დიდი წარმატება ჰქონდა, მაგრამ ეს არ მაღელვებდა. მაღელვებდა ის, რომ დავინახე ჩემი შეცდომები. დავინახე, რა ვერ გავაკეთე კარგად. დავინახე, რომ ჩემი გმირები ძალიან ცოტას ლაპარაკობენ. მინდოდა, მეტი ეთქვათ, გამოეჩინათ საკუთარი თავი მეტყველებით და მეორე წიგნი დიალოგებისა და მონოლოგების გასაკეთებლად დავწერე, რომ ესეც მესწავლა. ასე წავიდა და წავიდა. ყოველი შემდეგი წიგნი იწერება წინა წიგნის შეცდომების გამოსასწორებლად. ჯერჯერობით არ გავჩერებულვარ, რადგან, როგორც ჩანს, ბევრი შეცდომა მაქვს დაშვებული.

დანართი (თარგმანი რუსულიდან)

ელენე ბოჭორიშვილი

რომანი სტენოგრამაში

(პასუხი კითხვაზე - რა არის "რომანი სტენოგრამაში")

რომანი ქალია, თუმცა მამრობითი სქესის სიტყვაა. მოხდება, ოც წელს იცხოვრებ მასთან. ადგები დილას. ცა ნაცრისფერია ფარდებს მიღმა. ჩადებ ჩემოდანში ჰალსტუხს. წინდებს. ტრუსებს. გამოხვალ სადარბაზოდან. ქარია. ეს ოცი წელი ვითომც არ ყოფილა.

ან: ცხოვრობ ამ ლამაზმანთან, თეფშებს იატაკზე ყრის, სახეზე უმარილი. შენ ყვირი, ის ყვირის, ბავშვები ბღავიან. მიდიხარ, ბრუნდები, ტირი, ისიც ტირის. სიყვარულია!

სხვაგვარადაც არის: ჯდები მატარებელში. ნახევარი ღამის გზაა. ქალი. ცარიელი ბაქანი გამოიტაცებს, როგორც ცეცხლიდან. შენ - ფანჯრისკენ, კარისკენ. გადახტე? დაიძრა. რა იყო? ვერ ივიწყებ. თითი არ დაუკარებია, ისე დაგაგდო მუხლებზე, არ გიწერია ადგომა.

რომანი სიმღერასავითაა. გაჭიმავ თუ არ გაჭიმავ აკორდეონს - მთავარია, მუსიკა გამოვიდეს.