ინტერვიუ ტედ ჯიოიასთან | ნიკო ნერგაძე

ნიკო ნერგაძე: ალბათ, ყველა თაობას ჰგონია, რომ თანამედროვე მუსიკა იმაზე უარესია, ვიდრე მანამდე იყო, რომ ახლანდელი სიმღერები ადრინდელთან ვერც კი მოვა. თუმცა დღეს ამით უკმაყოფილო მხოლოდ უფროსი თაობა არაა. მუსიკის ინდუსტრიის გამწევი ძალა თითქოს ისევ ის ძველი კატალოგები, ძველი ჯგუფების გაერთიანებები,  ტურნეები და ამ ყველაფერთან დაკავშირებული ნოსტალგიაა. რა ხდება? მუსიკა გაფუჭდა თუ სხვა რამეშია საქმე?

ტედ ჯიოია: პრობლემა მუსიკაში კი არა, მუსიკის ბიზნესშია.

თანამედროვე მუსიკას ყოველდღე ვუსმენ და მუდმივად აღმოვაჩენ საინტერესო ახალ ხელოვანებს. მათი უმეტესობის შემჩნევა ძალიან რთულია. ისინი პატარა, დამოუკიდებელ ლეიბლებთან მუშაობენ ან საერთოდაც თავად გამოსცემენ საკუთარ მუსიკას, რადგან წამყვანი სტუდიები ახალი მუსიკოსების კარიერის წახალისებით არ ინტერესდებიან. ისინი სანაცვლოდ ძველი სიმღერების ლიცენზიებს ყიდულობენ, რაც მუსიკის თანამედროვე ინდუსტრიაში მთავარ საინვესტიციო მიმართულებაა.

შეუძლებელია, ეს მუსიკის კულტურის განვითარების ჯანსაღ პროცესად მივიჩნიოთ, რადგან ხმის ჩამწერი სტუდიები მუსიკის მომავალში უნდა აბანდებდნენ ინვესტიციას და არა წარსულში.

ნიკო ნერგაძე: როგორ ფიქრობთ, დღეს რა როლს ასრულებს მუსიკის ჟურნალისტიკა? ისეთი შთაბეჭდილება მექმნება, თითქოს ინდუსტრია მუსიკაზე მწერლებს თავიდან იშორებდეს. ცნობილი გამოცემები ან უკვე არსებულსა და ძველს ადიდებენ, ან ბრმად ეგებებიან ყოველთვიურ ტრენდებს მიუხედავად მათი შემოქმედებითი ღირსებებისა. როგორ დავიცვათ თავი?

ტედ ჯიოია: მუსიკის ჟურნალისტიკას ნამდვილად უჭირს, თუმცა ეს დღეს, ალბათ, ყველა ჟანრის ჟურნალისტს ეხება. „გუგლმა“ და სხვა ინტერნეტპლატფორმებმა ახალი ამბების სფეროს რეკლამა, ანუ თავის შენახვის საშუალება წაართვა. შედეგად, ათასობით გაზეთი და ჟურნალი გაქრა, ხოლო უამრავი მუსიკის ჟურნალისტი, მათ შორის, ჩემი ნაცნობებიც, რთულ სიტუაციაში აღმოჩნდნენ და სფეროს ჩამოშორდნენ.

თუმცა ჯერაც არის მოთხოვნა მუსიკაზე კარგად დაწერილ ტექსტებზე. ახლა ძირითადად ნიუსლეთერისთვის  ვწერ, სადაც ას ათასზე მეტი გამომწერი მყავს. ეს მარწმუნებს, რომ მკითხველები არსად გამქრალან, უბრალოდ, მათთვის ხმის მისაწვდენად პლატფორმა შევიცვალე.

ნიკო ნერგაძე: თავად გასული საუკუნის 80-90-იან წლებში ვიზრდებოდი და ამ დროს სუბვერსიული მუსიკისადმი (რეპი, პანკი, მეტალი) კრიტიკა მემარჯვენე ფლანგიდან მოდიოდა. ალბათ, წინა დეკადებშიც ასე იყო. ახლა კი თითქოს ყველაფერი რადიკალურად შეიცვალა და მემარცხენეები „აქენსელებენ“ სიმღერებს, თუკი პოზიტიურ მესიჯს არ ატარებენ. რა ხდება და რატომ?

ტედ ჯიოია: ძალაუფლებაში მყოფნი ყოველთვის ეჭვის თვალით უყურებენ ახალ მუსიკალურ სტილებს. ახლაც და ათასობით წლის წინაც ასე იყო. ჯერ კიდევ პლატონი გვაფრთხილებდა, ახალ მუსიკას ქალაქის კედლების შერყევა შეუძლიაო. ჩემი აზრით, ნებისმიერი პოლიტიკური ძალა, ადრე თუ გვიან, ცენზურის დაწესებას იწყებს, მით უფრო, როცა ჭარბი ძალაუფლება აქვს. ეს შეიძლება დაემართოთ როგორც მემარჯვენეებს, ისე მემარცხენეებსაც. მეტიც - დღეისთვის ამას მემარცხენეები უფრო ხშირად აკეთებენ. მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ გამოხატვის თავისუფლება ნებისმიერ შემთხვევაში უნდა დავიცვათ.

მუსიკა ადამიანის უფლებების გაფართოების უდიდესი ძალაა. თავისუფალი და გახსნილი საზოგადოება არ გვექნება, თუკი ადამიანებს არ მივცემთ გასაქანს, ის იმღერონ, რაც უნდათ.

ნიკო ნერგაძე: ქართული მუსიკისთვის თუ მოგისმენიათ  და თუ მოგწონებიათ?

ტედ ჯიოია: მომწონდა გია ყანჩელის მუსიკა, ასევე ვიცნობ მევიოლინე ლიზა ბათიაშვილის შემოქმედებასაც. მომისმენია საოცარი ქართული მრავალხმიანობისთვისაც.

ნიკო ნერგაძე: დავუშვათ, მართალი ხართ და შემდეგი მუსიკალური რევოლუცია კარსაა მომდგარი. საიდან უნდა ველოდოთ? ომისგან განადგურებული ისეთი ქვეყნიდან, როგორიც სირიაა? იქნებ უკრაინიდან ან ნიგერიიდან?

ტედ ჯიოია: ახალი მუსიკა მოულოდნელ ადგილებში იბადება, ხშირად ღარიბი სოციუმიდანაც მოდის. აშშ-ს მუსიკა ყველაზე მეტად აფროამერიკელმა მონებმა გაამდიდრეს. იგივე მოხდა საბერძნეთში, სხვაგანაც.

მომავალში ველი დიდ ცვლილებებს ამერიკისა და დასავლეთ ევროპის მიღმა არსებული კულტურებიდან, თუმცა არ ვეცდები, ზუსტად გამოვიცნო ადგილები. ეს ყოველთვის საინტერესო სიურპრიზია ხოლმე.

ნიკო ნერგაძე: ხელოვნური ინტელექტის განვითარებასთან ერთად, შეგვიძლია ვიფიქროთ რომ მანქანების აღზევების მომსწრენი ვართ? შეიძლება მის მიერ შექმნილი ხელოვნებაც ადამიანისგან შობილი მუსიკის მსგავსი ჯადოსნობის მატარებელი იყოს?

ტედ ჯიოია: მჯერა, რომ ადამიანებს მუსიკაში, პირველ რიგში, ადამიანურობა სჭირდებათ. დარწმუნებული ვარ, რომ მუსიკის ინდუსტრია ეცდება ფული ხელოვნური ინტელექტის გავლითაც გააკეთოს - ეს უკვე ხდება, თუმცა გავა დრო და მსმენელი ისევ ადამიანის განწყობით ნასაზრდოებ მუსიკას მიანიჭებს უპირატესობას და არა პროგრამირების კოდს.

აპრილი, 2024.