პირობა | მარინა, თბილისი

მარინა,  53 წლის, თბილისი
ქართულ-ოსური კონფლიქტი. 1991-1992 წლები. 

ჩემი მეგობარი, ოსი გოგო გათხოვდა იმ დაგადაგაში, 1991 წელს. ქართველ ბიჭს გაჰყვა და მაგათ ქორწილში ისეთი სიტუაცია იყო, გეგონება ქელეხში ისხდნენ. ოსური ცეკვის დაკვრა მაშინ გმირობის ტოლფასი იყო. ჩემმა ქმარმა იცოდა ხოლმე, ოსურს დააკვრევინებდა სპეციალურად, ჩემს პატივსაცემად უფრო, მაგრამ ცოტა შარსაც ეძებდა. მე კიდე სულ იმის შიში მქონდა, არავინ მოკლას-მეთქი.

ზვიადს აჰყვა ხალხი, თორემ საბჭოთა პერიოდში მე არაფერი მიგრძვნია. არასდროს დამიმალავს, ოსი რომ ვიყავი. გვარებს რო იკეთებდნენ და მერე გიმტკიცებდნენ, ოსი არა ვარო, სულ გული მტკიოდა, მეცოდებოდნენ შიშით თავის მეზე რო ამბობდნენ უარს. მანამდეც იყო ეგეთები, მაგრამ ზვიადის დროს უფრო შემოვიდა მოდაში. არქივში იკეთებდნენ გვარებს. ჩემს ბიძაშვილსაც ჰქონდა საბუთი, თითქოს მთიულები ვიყავით, ძირძველი გვარით. მერე ცხოვრებამ ვითომ ოსების გარემოში მოგვახვედრა და სალაპარაკო ენად ოსური მივიღეთ, გვარიც რუსიფიკაციით დამახინჯდა ვითომ. მქონდა მეც ეგ ბეჭდიანი საბუთი, თუ ვინმე მომადგებოდა, თავი რომ გადამერჩინა, მაგრამ ფარატინა ქაღალდი იყო სინამდვილეში.

ქუთაისი უფრო თავისუფალი იყო ამეებისგან. იქ ცოტა ოსი ცხოვრობდა, შეიძლება მაგიტომ. მაგრამ მე იქ გავთხოვდი და საერთოდ, ეგ ქალაქი დაცლილი იყო სიძულვილისგან. აი, ქართლში ტრიალებდა საშინელება - გორის რაიონში და თბილისში.

ჩემი ოჯახი გორში ცხოვრობდა, მამაჩემის ძმებიც - იქვე, ერთი ბიძა გვერდით კორპუსში. მაგის გოგო 15 წლის იყო ორჯერ რო გაიტაცეს. წაიყვანდნენ და შემოუთვლიდნენ მამამისს: მერაბ კოსტავას რაღაც აღორძინების ფონდში უნდა ჩარიცხო ფულიო. ყაჩაღები კი არა გეგონოთ, ეგ ფული მაღალი მიზნებისთვის გვჭირდებაო. არიქა, გავარდებოდა კაცი, მაღაზია ჰქონდა და იქიდან აიღებდა ფულს. ორივეჯერ ეგრე დააბრუნა.

მერე, მაგ წელს მეორე ბიძა გარდამეცვალა, მე ორსულად ვიყავი. ბიცოლაჩემი ცხვინვალიდან იყო. იქ იცოდნენ, რომ ეს გორში კარგი კორპუსის ბინაში ცხოვრობდა. ჰოდა, ერთ დღესაც დაუკაკუნეს, შევიდნენ და უთხრეს, დღეის იქით აქ ჩვენ ვცხოვრობთო, გამოართვეს ბინის გასაღები და წავიდნენ. გამოიქცა ბიცოლაჩემი მამაჩემთან. მაგის ბიჭები უკვე რუსეთში მუშაობდნენ, მარტო პატარა გოგო ჰყავდა თავისთან. მამაჩემი წავიდა კლიტე გამოცვალა და დაამშვიდა, ნუ გეშინია, მაინც ვერ შემოვლენო. რამდენიმე დღეში მამაჩემსაც მოაკითხეს და სიკვდილამდე სცემეს. სამი კაცი იყო ერთი მანქანით.

ჩემ ბიძაშვილს, ჯონის (გოგოს ძმას), ეგ გვერდით კორპუსიდან დაუნახავს და ჩამოვარდა, მისაშველებლად. ერთს კი გაარტყა სახეში, მაგრამ მერე იარაღი მიუშვირეს და გაიქცა. დააცალეს ავტომატის ჯერი, მაგრამ ყველა ასცდა. მამამისმა კიდე იფიქრა, ისევ ისევ გოგოს მტაცებენო, დაავლო ბავშვს ხელი და უკანა ეზოდან გაიქცა. მამა ეგდო ეზოში მარტო. აღარავის აღარ ეგონა, რო მობრუნდებოდა. 44 წლისა იყო მაშინ.

ბიცოლაჩემს ბინა მაინც წაართვეს. მერე სასამართლოთი დაიბრუნა.

ჯონი, მაგის მერე წავიდა აფხაზეთის ომში. ვერ გავაჩერეთ. ცხინვალში ვერ წავიდოდი და აფხაზეთი მაინც უნდა დავიცვაო. ეხლა კი ვხვდები რატომ წავიდა,იმის დამტკიცება უნდოდა - მეც ღირსი ვარ, აქ ვიცხოვრო, ღირსი ვარ, რო და არ მომსტაცოთ, ბიძა არ გამილახოთ და მამაჩემს ფული არ გამოსძალოთო, მეც მიყვარს სამშობლოო. მაგ ომში მოკვდა. ჩემ ძმას ძალა არ ეყო, მკვდარი ენახა. ეგენი ერთად გაიზარდნენ.

მამასთანაც მოდიოდნენ ქართველები ვლადიკავკაზიდან, ვისაც საქართველოში დაბრუნება უნდოდა. ეუბნებოდნენ, მოდი, სახლები გავცვალოთო. მამამ სათოფეზე არ გაიკარა, შეურაცხყოფილმა ეს ხალხი შეურაცხყოფითვე გაუშვა - თქვენზე ნაკლები ქართველის დედაცოო. ეს უკვე ის პერიოდია, ზვიადი რო დადიოდა, ხალხს აგროვებდა და მიტინგებს აწყობდა: „რად გინდათ ქონება, ოქროები გაყიდეთ და იარაღი იყიდეთო. ყველა თავის სახლში უნდა წავიდესო… ქართველებისთვისაა საქართველოო“. აბა, ვის შეუკვეთია აქ დაბადება? არც მამაჩემს, არც მამაჩემის მამას და ზვიადს უნდა გაერჩია, ვინ იცხოვროს აქ და ვინ არა?

მაგრამ მამაჩემსაც დაატოვებინეს სამსახური, ოსობის გამო. ამ უმუშევრობამ უცებ ისე დაჩაგრა და დააბერა, მუხლზე გადაიმტვრია. გაქანებული მატარებელი რო კედელს შეასკდება, ისე დაინგრა კაცი. დედაჩემმა ჯერ თურქეთში დაიწყო სიარული, რომ ოჯახი ერჩინა. ბოლოს მაინც ვლადიკავკაზში წავიდნენ. 

მამაჩემისთვის საძულველი იყო იქ ყოფნა. საქართველოს იქით თუ რამე ქვეყანა არსებობდა, არ ეგონა.

ვლადიკავკაზში რაღაცნაირი კომუნაა, იტყვიან ხოლმე - ეს ჩვენებურიაო. დღემდე ძალიან არჩევენ, აქედან წასულები მეტად ახლოს არიან ერთმანეთთან. მამაჩემს დიდ ხანს არ მოუწია იქ ცხოვრება, მაგრამ ეს რამდენიმე წელი პატიმრობის ტოლფასი იყო მაგისთვის. ყოველ დარეკვაზე ტიროდა - ხო წამიყვან, შვილო, აქ ხო არ დამტოვებ. მამაჩემის გვერდზე ხო დამასაფლავებო?

კი-მეთქი, მამა, - ვპირდებოდი, მაგრამ მაშინ ვერ შევუსრულე, მაინც იქ დავასაფლავე. ეგ პირობა ჯერ კიდევ  შესასრულებელი მაქვს.

აღნიშნულ თემაზე: #სამხრეთ ოსეთი #მეხსიერების გაცოცხლება, შექმნილია ინდიგოს დახურული ჯგუფი, რომელიც აერთიანებს ქართულ-ოსური კონფლიქტებით დაინტერესებულ ადამიანებს. ჯგუფში გაწევრიანებისთვის იხილეთ ბმული აქ

ციკლიდან „მეხსიერების გაცოცხლება - სამხრეთი ოსეთი 1991/2008“
ტექსტი: ნინო ლომაძე