გემის შუქი | ზურა ჯიშკარიანი

10 დღით ადრე

კომეტასავით ჩამოვარდა ზამთრის ცა, ქალაქისხელა და ქუჩებს შორის ახლა ცაა. უფერული დენის სადენები მაშინ ბუნების ნაწილი მეგონა, ისევე, როგორც ყვავილი, ზამთარი, ჩვენი კორპუსები. მამა და რამდენიმე წვერებიანი კაცი მთელი საათი ჭიმავდნენ კაბელებს ნაწვიმარი გარაჟის თავზე. პალმასავით ამოზრდილი სტოლბიდან ჩვენი კორპუსისკენ ექაჩებოდნენ ლიანებს. ვიდექი სადარბაზოს კართან და ვგრძნობდი, როგორ შეაღწია ცამ დერმანტინის adibas-ებში.

-- აინთო -- მისცა სიგნალი აივნიდან დედამ. დედას ეცვა წითელკოპლებიანი კაბა და იყო ახალგაზრდა. მის უკან ცა იყო პირქუში და მე უკვე ვიცოდი, რომ ასეთი ცის შემდეგ იწყება წვიმები, რომლებიც გრძელდება დღეები, თვეები და ზოგჯერ ცხოვრება.

-- არა, ზური, მაგ ხაზს უკვე ეტყობა ყველა დააჯდა. არ ჩართო ტილივიზორი, აფეთქდება. ხო ხედავ რა დაბალი ვოლტია?

ვუყურებდით ნათურას ყველანი სახლში: მე, ჩემი ოჯახი და კაცები. იატაკი დასველდა, ატალახდა. თითქოს ქუჩა აპირებდა სახლში შემოსვლას, როგორც ის ზღვა, აქედან ორას მეტრში. ქალაქი ზღვის დონეზე დაბლაა და მხოლოდ საბჭოთა დროს ნაპირზე ჩაყრილი უზარმაზარი ლოდები დგანან ჩვენსა და დავიწყებას შორის.

მახსოვს ეს ძაბვა, უკიდურესად დაბალი. ყვითელი, მაგრამ წყვდიადის პიქსელებით. როცა ასეთი დენი გვქონდა, სამყარო სიზმარს ემსგავსებოდა, ოჯახის წევრები კი გავდნენ მკვდრებს, ანდა მანეკენებს.

მათ შორისაც ხომ წვრილია ზღვარი. გგონია, რომ კარგავ საკუთარ სხეულს  და ყველაფერი ხდება შორი. ხანდახან ახლაც ვხედავ სიზმრებს, სადაც განათება დაბალ ვოლტზეა.

მამის მოპარული დენი მხოლოდ მუხუდოს ასადუღებლად ვარგოდა. ეს კი არ იყო საკმარისი, რამდენადაც მამა, ისევე, როგორც მთელი კორპუსი ახალი წლისთვის ემზადებოდა. არაფერი გრანდიოზული ჩანაფიქრები არ ყოფილა, ლოგიკა იყო მარტივი: ხომ შეიძლება წელიწადში ერთ დღეს, აი, ამ ახალ წელს თავი ვიგრძნოთ კარგად? ადამიანები ყოველთვის დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ სიმბოლოებს, იქ კი, სადაც ჩვენ ცოტა ხნის წინ ჩამოვედით წაგებული ომიდან, ადამიანები აქცევდნენ ყურადღებას აბსოლუტურად ყველაფერს: როგორი ფორმა მიიღო შენი ყავის ნალექმა? მარცხენა ფეხით ხომ არ ადექი საწოლიდან? შენი ზოდიაქო? დაგავიწყდა სანთლის დანთება ეკლესიაში? მანახე ხელისგული, ვნახო როგორი ხაზები გაქვს. გზაჯვარედინზე არ დადგე მარტო!

5 დღით ადრე

ყვითელი კაფე იშვიათად ფუნქციონირებდა, მაგრამ ყოველთვის როცა მუშაობდა, ეს იყო სახალხო ჰიტი. ის კი მხოლოდ მაშინ მუშაობდა, როცა ჩამომდგარი გემიდან ქალაქში მეზღვაურები გამოჩნდებოდნენ.

-- უცხოელები მოვიდნენ! - დამიძახა შოშიკამ და მისმა კისკისა ხმამ მთელ კორპუსს შეატყობინა რომ სახალხო შეკრების დროა. ახალგაზრდა გოგოები საუკეთესო ჩექმებს იცვამდნენ, ბიჭები თავის ძმა-ბიჭებს ეძახდნენ, ნაწვიმარი გუბის წყლით ისუფთავებდნენ წვეტიან ტუფლებს და ჩვენც, ბავშვებიც მივრბოდით ყვითელი კაფესკენ.

-- დე, თუ ჩხუბი ატყდება, იცოდე აქეთ გამოიქეცი! - ასე გამაფრთხილა დედამ, როცა მე უკვე მივრბოდი და მისი სიტყვები ჩემს უკან ეცემოდნენ ფილმის დასასრულის ტიტრებივით.

სამი თვის წინ აქ ქერა და გადაპარსულთავიანი უცხოელები ჩამოვიდნენ. სხვების ეროვნება არ ვიცი, მაგრამ ერთი ინგლისელი იყო. ეს ვიცი იქიდან, რომ შეგროვებულ ხალხს მან რაღაც უყვირა ღიმილით და ხელიც კი გამოიშვირა. უცებ გავარდა ხმები: შეგვაგინა. შეგვაგინა?! რა იცი, მართლა? კი, ინგლისურად თქვა. რა თქვა? ზუსტად არ ვიცი, მაგრამ ცუდი სიტყვაა მგონი. მაგათ მოვუტყნავ!... მოიცა, მოიცა, ბიჭო, იქნებ სხვა რამე თქვა. ჩემს ქვეყანაში უცხოელმა უნდა მაგინოს? სად არის ამერიკა?

ბავშვი-მაცნეები აუშვეს ამერიკასთან, რომელიც აქედან ორას მეტრში ცხოვრობდა კოხტა, მეგრულ სახლში. ის ერთადერთი იყო, ვინც ქალაქში ამერიკული იცოდა, მაგრამ ეჭვი მაქვს, რომ გამოგონილ ენაზე საუბრობდა. შეკრებილი ხალხი აღელდა. ქმრებმა ცოლებს დაუყოვნებლივ სახლში წასვლა სთხოვეს. განდონა თინეიჯერებმა წვრილი კენჭების მოგროვება დაიწყეს და იმ გამჭვირვალე მინას ესროდნენ, რომლის იქეთ იყო თბილი სინათლე. ჩანდა, რომ უცხოელებმა სკამები მინისაკენ მოატრიალეს და ხალხს ათვალიერებდნენ. საჩვენებელ თითებს იშვერდნენ, თითქოს ერთმანეთს ეუბნებოდნენ: აი, აი, ხო გითხარი, კიდე კენჭი. გვესვრიან. გადაპარსულთმიანმა ინგლისელმა მთელი კათხა ლუდი ჩაცალა ერთი მოყუდებით, პირი გაიწმინდა, ხმამაღლა ამოიოხრა, გარეთ გამოვიდა, შარვალი ჩაიხადა და ხალხს საკუთარი სასქესო ორგანოსკენ მოუწოდა უცხოური სიტყვებით.

სისხლში აბანავეს. ქალები კიოდნენ ზუსტად ისე, როგორც ვიღაცის სიკვდილის დროს გადმოდგება უცნობი ქალი და ისე საზარლად კივის, სიკვდილის შიში სამუდამოდ გებეჭდება, ხოლო საპორტო კორპუსები იმის მიხედვით, თუ საიდან მოდის ხმა - ადგენენ, რომელ კორპუსში და ვინ შეიძლება მომკვდარიყო. ახლოს იყვნენ უფორმო მილიციელები, რომლებსაც ჰაერში გასროლაც კი დასჭირდათ კაცების დასაწყნარებლად.

ამ ჩხუბმა არ შემზარა მაშინ ისე, როგორც გასროლის ხელახლა გაგონებამ. სხვები ვერასოდეს გაიგებენ, თუ რას ნიშნავს, გქონდეს ნანახი ომი.

მეორე დღეს ყველას ჩხუბზე უნდა ელაპარაკა წესით, მაგრამ მეორე დღეს მთელი ქალაქი უცხოელის სარცხვინელზე ლაპარაკობდა. მისმა სიგრძემ დელიკატური დილემები შემოიტანა განრისხებული კაცების სამყაროში. ამაზე ლაპარაკობდნენ ჩემხელები, ჩემზე პატარები და უფრო დიდებიც, მაგრამ იმას, რომ ამაზე ლაპარაკობდა უკლებლივ ყველა, მე მივხვდი, როცა დედაჩემის დასაძახებლად შევდიოდი მეზობელ კარებში და ყური მოვკარი, რომ იქ შეგროვებული ქალებიც ინგლისელის საოხრეს განიხილავდნენ. ქალაქში არ იყო ყავა და ქალები ანაცვლებდნენ მას მუხუდოთი, მაგრამ წარუმატებლად: უცხო გემოს გარდა, მუხუდოზე არ გამოსდიოდა ყავით მკითხაობა და მათ არ მოსწონდათ, რომ მათი მომავალი იყო ბუნდოვანი.

თითქოს ცრიდა, მზე პირს იბანდა, ოღონდ მზის გარეშე. აქ ისეთ პირქუშ ფორმებს იღებდა ცა მაშინ, ხანდახან გიჩნდებოდა ეჭვი, რომ მზე აღარასდროს დაბრუნდება.

ჯერ ბელადის ძეგლი გამოჩნდა შორიდან. მისი შექმნილი ქვეყანა რამდენიმე წლის წინ გაქრა რუკიდან, მაგრამ ის ჯერ კიდევ აქ იყო და უცნაურ ფიქრებს აღძრავდა. თითქოს ჩვენ ყველანიც უკვე მოვკვდით და ეს სველი, ყველასაგან მიტოვებული ზღვისპირა ქალაქი ის ადგილია, სადაც მოვხვდით, სანამ საღვთო ბიუროკრატიაში ჩვენი საქმეები გადაწყდებოდა.

ძეგლის ქვეშ ყვითელი კაფე უკვე აელვარებულიყო. ჩემგან ზურგით იდგა, დაახლოებით, ასი ადამიანი, ყველა შავებში და მათ წინ კაფეს მისჩერებოდნენ. იმ წლებში არ მახსოვს ვინმე კაცი, ვისაც სხვა ფერის ტანსაცმელი ჩაეცვა, ფერადები სისუსტის ნიშანი იყო და ის მხოლოდ უცხოელებს და თუთიყიშებს ეცვათ. რომ გავუსწორდი, სანაქებო სანახავი მეც დავინახე: გამჭვირვალე, ნაწვიმარი მინის ფანჯრიდან ჩანდნენ ლამაზი უცხოელები. რაღაცა იყო მათ მოძრაობებში, სიცილში, ფერად ტანსაცმელში - ლაღი და მიუწვდომელი, ის, რაც არ ჰქონდათ ამ დატანჯულ თანაქალაქელებს, ჩემგან მარცხნივ და ჩემგან მარჯვნივ რომ განფენილან ამ წამს - ნახევარრკალად ყვითელი კაფეს წინ, საიდანაც თბილი სინათლე იღვრებოდა ჩვენს სახეებზე. უფორმო პოლიციელებმა ჩხუბი რომ გაანეიტრალეს, მუდმივი უფასო და ულიმიტო მიპატიჟებაც გაიჩალიჩეს ყვითელ კაფეში. და ახლა უცხოელებთან ერთად, პოლიციელების ქეიფსაც ვუყურებდით.

აქ უამრავი ადამიანი ირეოდა ერთმანეთში. უცხოელების თვალიერების ფონზე არკვევდნენ ათას სხვა საქმეს. ნამდვილად სოციალური ქსელების პრე-ვერსია იყო, ბიოლოგიური. მოულოდნელად მომიახლოვდნენ ჩემი კორპუსების ვზროსლი ბიჭები: მერაბი, უზბეკა და რამინი. მკითხეს ვარ თუ არა მაგარი ბიჭი. ვუთხარი, რომ კი.  მაშინ თხუთმეტ წუთში ნიკოლაძის ძეგლის უკან უნდა მოხვიდე, საქმეა, მითხრეს. საქმეს კი ლაპარაკი არ უყვარს დამემუქრა უზბეკა, ხო არავის ეტყვი? რომც მომკლან, არა - ვუპასუხე გულწრფელად და ბიჭების სახეებზე ღიმილმა გადაირბინა.

ჩემი კუმირი, რა თქმა უნდა, მამაჩემი იყო, რადგან ვხედავდი, როგორ პატივს სცემდნენ კაცები. მეტიც, მის სახელს ქუჩაში ვიყენებდი და ჭრიდა, მისი წარსული კრიმინალური სტატუსის გამო. მაგრამ ეს კუმირი გატეხილი იყო ომისგან და ჩემი უდიდესი წყურვილის მიუხედავად, არ მუშაობდა ისე, როგორც მე მინდოდა. მე კი იდეალური სათამაშო მჭირდებოდა, მიბაძვის მაგალითი. ომის შემდეგ მას არ ეცალა სასაუბროდ და თუ ეცალა მხოლოდ მაშინ, როცა საკუთარ PTSD-ის იაფფასიანი არყით იყუჩებდა სხვა დამარცხებულ კაცებთან ერთად.

ამ დროს შემოვიდა ჩემს ცხოვრებაში რამინი. დაახლოებით, 26 წლის შავგვრემანი ბიჭი სხვა კორპუსებიდან. რამინს იცნობდა ყველა და რამინისკენ მიილტვოდა ყველა. ის ერთადერთი ბიჭი იყო, რომელიც გოგოსთან ერთად სეირნობდა პორტში და არ ჰქონდა არანაირი პრობლემა არავის მხრიდან. მთელი წელი ვცდილობდი მისი ყურადღების მიქცევას. რამინი ფეხბურთს არ თამაშობდა, მაგრამ მოდიოდა ხოლმე საყურებლად. ვაორმაგებდი თამაშის ტემპს და თუ გოლს გავიტანდი, ვცდილობდი, რამინის მზერა მეპოვა და მეგრძნო, ნახა თუ არა, როგორი გოლი გავიტანე, მაგრამ ის ყოველთვის ვიღაცას ელაპარაკებოდა ასეთ დროს. ვიცი, რომ რამინის პოლიციასთან ჰქონდა კონფლიქტი და ერთხელ, როცა თავის ძმაკაცებთან ერთად ჩვენს კორპუსთან ჩაიარა, სადაც ჩვენ ვთამაშობდით, დავიწყე ყვირილი: ძაღლებს რა? დედისტყვნა! ძაღლებს რა? დედისტყვნა! მისმა ძმაკაცებმა სიცილი დაიწყეს, მაგრამ რამინის არაფერი უთქვამს. და ახლა როცა რამინიმ საქმეზე დამიბარა, ჩემი ცხოვრება სიხარულითა და ბედნიერებით აივსო.

კრიმინალურ სამოთხეში აღმოვჩნდი. ბიჭები სვამდნენ ჭაჭას მოყუდებით. რამინიმ დაგვირიგა თითო თეთრი ტაბლეტი და ბოლოს გალის მძიმე, ჩაქუჩივით მოსაწევიც დატრიალდა წრეზე. ჩვენ ვისხედით დანგრეული ორსართულიანი შენობის თავზე. ეს იყო იდეალური სადამკვირვებლო პუნქტი - აქედან ჩანდა პორტის გარკვეული ნაწილი და პალმებივით დარგული ამწეკრანების იქით იწყებოდა ზღვა და ზღვაზე იდგა უცხოური გემი. და გემის ყველა კაიუტიდან გამოდიოდა თბილი შუქი. ვიყავი ისეთი გასული, რომ ჩავიფიქრე ამ სილამაზეში დავრჩენილიყავი სამარადჟამოდ. ჩამავალი მზის ვარდისფერი ედებოდა რამინის შავგვრემან სახეს, როცა ის ძარცვის გეგმას მიყვებოდა.

გეგმის მიხედვით, ბიჭები ახალი წლის დღეს, უცხოური გემიდან მოიპარავდნენ შუქს და გამოიყვანდნე მას ჩვენს კორპუსებში. გვჭირდება კაცი ატასაზე - მითხრა მერაბმა. უზბეკა ამბობს, რომ სანდო კაცი ხარ - დაამატა რამინიმ. უზბეკა დუმდა. მე დავუდასტურე ჩემი მზაობა. მერაბმა სიგარეტის ღერები ამოიტანა ჯიბიდან. კოსმოსი იყო. კოსმოსს ვიცნობდი. სახლში ბებია მიყვებოდა, რომ ჩვენს ქალაქში, რომელიც დავკარგეთ, ის კოსმოსის ქარხნის დირექტორი იყო.

იმ დღეს

იმ ზამთარს კაცებმა სუყველა ხე მოჭრეს, ამიტომ ყოველ ჯერზე სულ უფრო შორს უწევდათ წასვლა - სხვისი ხეების მოჭრა. დიდი ლოდინის შემდეგ კაცები დაბრუნდნენ.

-- ეს ხომ იმათი ხეა? - იკითხა დედაჩემმა აივნიდან და ღელვის ნოტები შევნიშნე მის ხმაში. მამაჩემმა უხმოდ ახედა და ყველანი შევუდექით მომზადებას. ჯოჯოხეთი არმგონია იყოს ბევრი ცეცხლი, პირიქით ის ცოტა ცეცხლია. რესურსების ნაკლებობაა ჯოჯოხეთი. ხეს მოვაშორეთ ტოტები. დავხერხეთ. ჯერ მე დავიწყე ჩეხა. თავში მხოლოდ იმდღევანდელი ამბავი მიტრიალებდა და ნერვიულობის გადასაფარად მზად ვიყავი ყველაფერი მეკეთებინა. თან არ მახსოვდა მარცხენა ფეხით ავდექი თუ მარჯვენათი. ვხერხავდით და ვჩეხავდით კორპუსის წინ. ნარინჯისფერი ნახერხი მიქონდა ქარს. შემდეგ ყველაფერი აგვქონდა ზევით. ამასობაში დაღამდა კიდეც. დედამ ღუმელში ჩემი საყვარელი პიცა გამოაცხო საახალწლოდ: ცომი, ტომატი და ცოტა ყველი. ბიჭებს კი დავპირდი რომ ღამის ათზე ადგილზე ვიქნებოდი, მაგრამ ახლაღა მივხვდი, რომ ასე ადვილი არაა სახლიდან გახვიდე უკითხავად. ერთადერთი იმედი იყო ახალი წლის აღნიშვნა შოშიკას სახლში, სადაც დამპატიჟეს. მითხრეს, რომ ჰქონდათ კოკა-კოლა. მაგრამ დრო სულ უფრო გადიოდა და ჯერ არავინ დამიძახა შოშიკასგან. ჩემი გეგმა ასეთი იყო: რომ დამიძახებენ, თითქოს გავიქცევი სიხარულით და შემდეგ კიბეებზე გავცდები შოშიკას ბინის კარს და მივალ ადგილზე. მეგონა მოვკვდებოდი ეს თუ არ გამომივიდოდა. მოღალატის სახელი დამრჩებოდა. ან მშიშარის. და ბიჭებიც უჩემოდ ვერ გაართმევდნენ თავს.

დამიძახეს. გეგმის მიხედვით, თავქუდმოგლეჯილი გავიქეცი, რომ მშობლებს არ დაენახათ ჩემი მზერა. მშობლები ყოველთვის ხვდებოდნენ, როცა ვატყუებდი.

ბიჭები უკვე მანდ იყვნენ. - სად ხარ შეჩემა. ისეთი უკუნი ღამე იყო და ისეთი სიცივე, რომ რაღაც შიში ჩამებუდა გულში. ბიჭებს თან ჰქონდათ კაბელები და რაღაც მეტალის უცნაური ინსტრუმენტები. იქვე, პორტის გატეხილ კედელზე აცოცდნენ და გაქრნენ. დაიწყო ჩემი სმენა. მიმოვიხედე და ადამიანი კი არა, ჩვენი კორპუსებიც არ ჩანდა. ქარი საშიშ ხმებს გამოსცემდა, თითქოს ღმუოდა რაღაცას თავისი დაბადების ადგილზე. სადღაც შორს. იმდენად შორს, რომ იქამდე მოკვდები.

სადღაც საათი გავიდა და მივხვდი, რომ არ მახსოვს, რამდენი ხნის შემდეგ უნდა ველოდო. კიდევ ნახევარი საათი. და ვგრძნობდი რომ მეყინება ხელის თითები. გახეულ adibas-ებშიც ატანს ასფალტის სიცივე. ასეთ დროს გიჩნდება შეგრძნება, რომ თვალებით სუნთქავ. იმიტომ, რომ თვალებიც ცივია. შორიდან გაისმა ხმები. ვიცანი ჩემი ოჯახი. ჩემი მეზობლები ყვიროდნენ ჩემს სახელს. თავიდან ყრუ დაძახება გაისმა. შემდეგ მას ბევრი მოყვა. ირანული ლამფით ხელში ვნახე ქალი. ხმები და ხალხი ჩემკენ  მოდიოდნენ. მინდოდა გავმქრალიყავი. მრცხვენოდა. ვკანკალებდი. ბოლოს გადავწყვიტე დავნებებოდი ამ ხმებს, თორემ ისინი მომაგნებდნენ და ოპერაცია საფრთხის ქვეშ დადგებოდა.

სად იყავი - იყო პირველი ყვირილი. მამაჩემის, აღელვებული. შვილო! - გამოიქცა დედაჩემი. სად იყავი? - დამაცხრნენ კაცები და ქალები. გავჩუმდი და დედაჩემს ხელები მოვუჭირე. კარგით, მერე გავარკვიოთ, მთავარია მოიძებნა - თქვა დედაჩემმა და ყველანი წავედით სახლში.

თორმეტს რომ ათი დააკლდა კორპუსში, შუქი მოვიდა. - შუქი მოვიდა! - ყვიროდნენ ბავშვები ფანჯრებში. - შუქი მოვიდა - პასუხობდნენ მათ სხვა კორპუსებიდან. უეცრად ყველამ ერთმანეთის სახეები დავინახეთ. გავარკვიეთ ვინ იყო შვილი და ვინ მეგობარი. ვინ შეიძლება მტერი. - საიდან ნეტა, ყველა დენი ჩაჭრილია, ქალაქში შუქი არსად არაა. - მთავრობამ მოგვცა ვითომ?

ძველ გერმანულ ტელევიზორში ვუყურებდით რუსულ არხებს, სადაც საახალწლო კონცერტს გადასცემდნენ რუსი ვარსკვლავების მონაწილეობით. ამ რომანსების ნაწილი ახლაც მახსოვს - ერთ-ერთი ყველაზე არასაჭირო მეგაბაიტები იმ ხვეულებში, რაც დარჩა ჩემი ტვინისგან.  

დედამ და მამამ იცეკვეს. არასოდეს მენახა მათი ცეკვა, არც მათი შეხება. არც მეგონა თუ ერთმანეთთან რამე ურთიერთობა ჰქონდათ ჩემი და ჩემი დის გარეშე.

დამაც დაიწყო ცეკვა, ფეხებზე ეტაკებოდა მამას. შემდეგ კმაყოფილი ფისოსავით დაჯდა ჩვენს მყარ საწოლზე და რატომღაც ხელებს მიქნევდა.

ბიჭები მშვიდობით დაბრუნდნენ, მაგრამ არასრული შემადგენლობით. უზბეკამ ფეხი მოიტეხა. ბიჭებმა პორტის ტერიტორიიდან აქეთ გადმოათრიეს და უზბეკა გახდა წინააღმდეგობის სიმბოლო. ამ დღიდან ჩვენმა კორპუსებმა პორტში ჩამომდგარი გემიდან შუქის მოპოვება ისწავლეს. ასე რომ, გვქონდა ხან ბულგარული, ხან თურქული, ხან ევროპული ფირმა შუქი. ზოგიერთებმა შუქზე დაკვირვებით ქვეყნის გამოცნობაც კი ისწავლეს. პრობლემა ის იყო, რომ გემი რაღაც დროს მიდიოდა და ამ დროს მიდიოდა შუქიც.