მეხსიერება და პეიზაჟი #2
დასასრული
პარასკევი >>>
საოცარი რამ არის გეოგრაფიული რუკა; აღმოვაჩინე, რომ, ადამიანის ყველა ქმნილებასავით, ისიც ცვლილებებისკენ არის მიდრეკილი: სადაც გუშინ ქალაქი იყო, დღეს აღარაფერია. აქ გუშინ ზღვა იყო, ხვალ კი აღარ იქნება. ოკეანის სანაპიროს ადგილას შიშის მომგვრელი ტალღები ტლაშუნობენ. ამ აზრს თუ გავყვებით, უბრალო ფორმულას მივიღებთ: უცვლელი არაფერი დარჩება. ან, როგორც ეკლეზიასტე ამბობს: „ყველაფერი ერთისკენ მიემართება: მტვრისგან ქმნილი მტვრად იქცევა“. ამნაირი ცვლილებები გველის: მიწა მიწად მიიქცევა. მაგრამ ჯერჯერობით ეს მე არ მეხება, ცოცხალი ვარ და ჯანმრთელი, დეკემბრის ამ უმზეო დღეს ვცდილობ, აზრები, რომლებიც ჩემს თავში ჩნდება, რვეულში ჩავიწერო. რადგან მომავალში მეც მიწად უნდა ვიქცე, სულ პატარა რამის დაკარგვისაც კი მეშინია. ახლა ბრუკლინის რაიონში – რედ ჰუკში, ვან ბრანტის ქუჩაზე მდებარე ხის ფარდულში ვზივარ, სადაც ყველა მხრიდან ქარი უბერავს, და ქაღალდის ჭიქიდან ყავას ვსვამ. სასმელი თითებს მითბობს.
ნიუ იორკში შემორჩენილი ჰოლანდიური სახელები – როოდე ჰოეკი – რედ ჰუკი, ბროიკელენი კი ბრუკლინი გახდა, ამიტომ ყურს არ გჭრით. ყველაფერი მიედინება, ყველაფერი იცვლება. ჩემ ფეხქვეშ ქალაქის უცნაური აბსტრაქციაა. ფოტოს ვუღებ. ლამაზია. ცხოვრება, მოკლე მონაკვეთი, სანამ ფერფლად ქცევამდე ვსუნთქავთ და ვიღიმებით, მშვენიერია.
ჩემ პირდაპირ მდებარე რესტორანი “The Good Fork”-ი სავახშმოდ ემზადება, ფანჯარაში ჩანს, როგორ შლიან სუფრებს. რესტორნის შესასვლელში ქუდიანი მზარეული სიგარეტს ეწევა – ისვენებს, როგორც ათლეტი მატჩის დაწყებამდე – სანამ სანოვაგეს და დროს გაუმართავდეს ჭიდაობას; საღამოს ექვსიდან ღამის თორმეტ საათამდე ასი კაცის გამასპინძლება მძიმე „სპორტია“. “The Good Fork“ ცნობილი რესტორანი გახლავთ, კლიენტურა მთელი ნიუ იორკიდან ჰყავს. ყოველთვის, როცა აქ აღმოვჩნდები ხოლმე, მწერლობაში მისტიკისა და შიშის მამად წოდებულ ლავკრაფტსა და მის მოთხრობაზე – „კოშმარი რედ ჰუკში“ – ვფიქრობ, თან, როგორც წესი, რამდენიმე თემაზე ერთდროულად. ამ წუთებშიც, ლავკრაფტის მოთხრობის პასაჟების გახსენებისას, თავში რამდენიმე აზრი ეჯიბრება ერთმანეთს: ცუდი არ იქნებოდა, დამეწერა ესე ლიტერატურული ბრუკლინის შესახებ, ახლა სწორედ ამ ესეს სტრუქტურას ვამუშავებ და თან ვმარჩიელობ, რა მუსიკა უკრავს იმ გოგონას ყურსასმენში, გვერდით რომ მომყვება და თვალმოუშორებლად მიყურებს, როცა ბლოკნოტში ვიწერ. დავინახე, რომ “The Good Fork”-ის მზარეული სიგარეტის მოწევას მორჩა და რესტორანში შებრუნდა.
რედ ჰუკი ბოჰემურ რაიონად ითვლება, გოგონა კარგ მუსიკას უსმენს, რესტორანში ყოველთვის ახალ-ახალი გემრიელობებია, ესე კი, რომელიც ლიტერატურულ ბრუკლინზე უნდა დაიწეროს, პოეტებისა და მწერლების საცხოვრებელ ადგილებს უნდა გაჰყვეს. ბოლო ყლუპი ყავაც მოვსვი და წამოვდექი. ლავკრაფტი ასე აღწერს ამ უბანს: „რედ-ჰუკი გახლავთ ჭუჭყიანი ადამიანების ჭიანჭველეთი, რომელიც ძველი საპორტო კვარტლების ადგილას, მიგდებული მაგისტრალების გასწვრივ დახროვდა. ის დოკებიდან იწყება და გორაკებს მიჰყვება, რათა ოდესღაც ყველაზე ხმაურიან, დღეს კი მიტოვებულ რაიონებს – კლინტონსა და კორტ-სტრიტს, შეუერთდეს. აქ უმეტესად გასული საუკუნის პირველ მეოთხედსა და შუა წლებში აშენებული აგურის სახლებია, რის გამოც ზოგიერთი ყველაზე ბნელი ქუჩა და შესახვევი დღემდე არ კარგავს იმ თავისებურ პირქუშ იერს, რომელსაც ლიტერატურული ტრადიცია დიკენსისეულს უწოდებს…“ მომდევნო პარაგრაფში კი, როგორც ყველა კონსერვატორი, ლავკრაფტიც სუფთას, და ბუკოლიკურ წარსულს უძღვნის ქებას: „თუმცა ძველ დროში რედ-ჰუკი სრულიად სხვანაირი იყო: ქვედა ქუჩებზე პატიოსანი, მშრომელი მეზღვაურები ცხოვრობდნენ, ზემოთ კი, გორაკის ფერდობზე, დახვეწილ რეზიდენციებში – შეძლებული კომერსანტები...“ ლავკრაფტს მომავლისთვის თვალის შევლება რომ შესძლებოდა, რედ ჰუკის საცხოვრებელთა ფასებიც გააკვირვებდა და ამ რაიონის პრესტიჟიც, სადაც დღეს ბოჰემა ცხოვრობს.
ორმოცი მილიონი დოლარი. ყველაზე ძვირადღირებული ფილმი კინოს ისტორიაში“, – ბაბუა აღფრთოვანებით ლაპარაკობს ფილმზე, რომლის ნახვასაც ვაპირებთ. კინოთეატრ „აპსნამდე“ მისვლას ოცი წუთი სჭირდება. არსად გვეჩქარება. ბაბუა ნაცნობებს თავს უკრავს და, თუმცა არაფერია საშიში, ხელს მაინც არ მიშვებს. მაღალი, სამხედროსავით წელში გამართული, ამაყად თავაწეული მიდის.
შაბათი >>>
ნიუ იორკის მიწისქვეშა ჩასასვლელი საკუთარი კანონებით ცხოვრობს. ზაფხულში დანტეს ჯოჯოხეთია, ნოემბრიდან აპრილამდე – “fimbulvetr” – სკანდინავიური მითების მარადიული ზამთარი. ჭუჭყი, ხმაური, ვირთხები, უსახლკაროები, მუსიკოსები, მდიდრები, ღარიბები, ტურისტები, Yankees-ისა და Rangers-ის გულშემატკივრები, ცნობილი ადამიანები, პოლიციელები, დამტვრეული კაფელი და გაცრეცილი საღებავი, კედლებზე – დიდი და არც ისე დიდი მხატვრების ნამუშევრები, მათხოვრები და რელიგიური ფანატიკოსები, მიწისქვეშა და მიწისზედა სადგურები, ძველი და ახალი ვაგონები. მეტროს რუკა სულ არ ჰგავს ქალაქის რუკას, ის სახაზავით დასერილი დაჭმუჭნილი რვეულის ფურცელია, მეტროს რუკა კი – მრავალფერი რვაფეხა. მეტრო 24 საათის განმავლობაში მუშაობს, მას აქვს 21 ხაზი, სამი ელექტრომატარებელი და 469 სადგური, დღეში ხუთ-ნახევარი მილიონი მგზავრი გადაჰყავს. ამ რთულ ლაბირინთში გარკვევა არ არის იოლი, მაგრამ მიწისქვეშა გასასვლელში ისეთ რაღაცებსაც გადავეყრები ხოლმე, რაც უსაზღვროდ მახარებს – ნიუ იორკის მეტრო მსოფლიოში საუკეთესო ადგილია წიგნის წასაკითხად, მედიტაციისა და ადამიანის ნატურის შესასწავლად.
შევდივარ ნახევრად ცარიელ ვაგონში. ჩემ უკან დგას გამხდარი, დაღლილი ქალი, უშველებელი ცისფერი პლასტმასის ბიდონით. ქალისა და ვეება ჭურჭლის ყურებაში წამით ჩემი მარშრუტი მავიწყდება. ბიდონი ჰაიტიდან ჩამოსულებს საფოსტო ყუთების მაგივრობას უწევს – ნიუ იორკიდან ამ ბიდონებით კუნძულზე პროდუქტს – მაკარონს, ბრინჯს, ზეითუნის ზეთს გზავნიან. მატარებლის ბორბლების თანაბარ ხმაურში მეხსიერება გამალებით მუშაობს. სოხუმის მუზეუმში ყველაზე საპატიო ადგილზე მდგარი ალუმინის ბიდონი მახსენდება, ვცდილობ მისი ფორმა აღვიდგინო. სოხუმი ცოცხლდება, გავარვარებული ზაფხული. ბაბუა მეკითხება:
„ისევ?“
ბაბუა და მე დავყურებთ სამლიტრიან ქილას, რომლის მღვრიე ზედაპირზე მკვდარი თევზები ტივტივებენ. ჩემი მესამე ცდა, აკვარიუმი მქონოდა... თევზები ლენინის პარკში პეპლების ბადით რომ არ დამეჭირა და ონკანის წყლით სავსე ქილაში არ გამეშვა, ცოცხლები იქნებოდნენ. დამნაშავე ვარ. ბაბუას რისხვაა სათვალის პრიალა მინებში.
„გუშინ საღამოს ცოცხლები იყვნენ...“, – თავს ვიმართლებ.
„იყვნენ, მაგრამ დაიხოცნენ... თევზებს ვენტილაცია სჭირდებათ. ახლავე გადაღვარე წყალი ეზოში და ქილა არ დამანახო. გადი! რა არის ეს! რას ჰგავს ეს ყველაფერი!“
აივანზე გავედი, სადაც ერთ ღამეში ისეთი საშინელება დატრიალდა მკვდარი თევზებისგან აყროლებული წყლის სუნის გამო, რომ იქაურობას ვერ გაეკარებოდი. ხრწნის მოტკბო სუნი გულს მირევდა. ქილა ხის კიბით ეზოში ჩავიტანე.
მეორე დღეს დედას ვეკითხები: „აბა, ექიმმა რუხაძემ იტალიიდან სოხუმში იმ ბიდონით როგორ ჩამოიყვანა თევზები?“
„ჯერ ერთი, ონკანის ქლორიან წყალში არ ჩაუშვია და თანაც ბიდონში ვენტილაცია ექნებოდა...“
ბიდონი, უბრალო ალუმინის ჭურჭელი, მეორე სართულზე იმ განყოფილებაში იყო გამოფენილი, რომელსაც დედაჩემი ხელმძღვანელობდა.
„აფხაზეთი მალარიისგან რუხაძემ გადაარჩინა...“. დედას უყვარს ეს ისტორია.
ზოგჯერ, როცა ის უძღვება ექსკურსიას და მე არ ვიცი, რა ვაკეთო, ბიდონთან ვეკედლები ხოლმე ჯგუფს.
ყურადღებით ვათვალიერებ ამ საგანს, დედა მასთან აჩერებს ტურისტებს და მცირე პაუზის შემდეგ აუჩქარებლად იწყებს მოყოლას, რომ აი, ამ უბრალო ჭურჭლით ჩამოიტანეს იტალიიდან ის, რამაც იხსნა ჩვენი მხარე:
„ყველაზე მოქმედი იარაღი მალარიის წინააღმდეგ ექიმმა რუხაძემ აღმოაჩინა – ეს გახლავთ თევზი გამბუზია. ქვირითით სავსე რამდენიმე გამბუზიამ ამ ბიდონით გადმოკვეთა ხმელთაშუა და შავი ზღვები“, – განაგრძობს დედა და დამთვალიერებელთა ყურადღება ბიდონიდან პატარა თევზის შავ-თეთრ ფოტოზე გადააქვს.
„იმის გამო, რომ გამბუზია კარგად მრავლდება, ერთი წლის შემდეგ ის აფხაზეთის თითქმის ყველა წყალსატევში ბინადრობდა და დაუჯერებელი სისწრაფით ნთქავდა მალარიის კოღოს მატლებს...“
გამბუზია ჩემი დაჟინებული ინტერესის საგანია. საღამოობით პარკში აუზის ბორდიურთან ვდგავარ ხოლმე და თვალს ვერ ვაშორებ ვერცხლისფერი თევზების სხმარტალს. ყოველ საღამოს ერთი და იგივე სურათი: ბაბუაჩემი გაშლილი Заря Востока-თი, აღტაცებული დამთვალიერებლები, რომლებიც თვალს არ აშორებენ ზანტ წითელს თევზებს, უცებ რომ გასრიალდებიან მწვანე წყალში და უმალ თვალს ეფარებიან. გრძელი რიგი საზაფხულო კინოთეატრის სალაროსთან. მარჯვნივ, იქვე, აუზიდან ორ ნაბიჯზე, ჩოგბურთის მაგიდებსა და კარუსელთან ხალხის ჟივილ-ხივილი. აურზაური – ბავშვები, ოჯახები, მოხუცები. ვის სცხელა გამბუზიებისთვის?! აუზის პირზე მოთამაშე ჭრიჭინებიც კი უფრო მეტ ყურადღებას იქცევენ, ვიდრე გამბუზიები, მე კი, მათ გარდა, თითქმის არაფერი მაინტერესებს, ნამდვილი მონუსხულივით თვალს ვერ ვაცილებ ვერცხლისფერი თევზების სრიალს.
„პარკის აუზის ბინადარი თითოეული პატარა თევზის გენეალოგია ექიმ რუხაძის ბიდონის გამბუზიებისგან იწყება“, – გაზეთის კითხვას ვაცდენ ბაბუას.
„ასეა...“ – თავს მიქნევს ბაბუა, აუზის ბორდიურს უახლოვდება და ცნობისმოყვარედ იყურება წყალში.
მატარებელი გრუხუნით შედის სადგურ „ჯეი-სტრიტში“. ბრუკლინში ვართ. ქალი ვაგონიდან ბიდონს მიათრევს. კარი იხურება და კიდევ ერთ წამს მოჩანს ცისფერი ლაქა რუხ პლატფორმაზე.
ბაბუაჩემი გაშლილი Заря Востока-თი, აღტაცებული დამთვალიერებლები, რომლებიც თვალს არ აშორებენ ზანტ წითელს თევზებს, უცებ რომ გასრიალდებიან მწვანე წყალში და უმალ თვალს ეფარებიან. გრძელი რიგი საზაფხულო კინოთეატრის სალაროსთან. მარჯვნივ, იქვე, აუზიდან ორ ნაბიჯზე, ჩოგბურთის მაგიდებსა და კარუსელთან ხალხის ჟივილ-ხივილი.
კვირა
>>>
საკმარისია სამყაროს ცოტა შორიდან შეხედოთ, რომ საგნების ჭეშმარიტი არსი ზედაპირზე „ამოტივტივდეს“. ჩემ წინ, უძირო კრიალა ცის ფონზე, ხის სილუეტი და მისი გეომეტრია ჩნდება. თუ „ჩაერთვები“, ეს გრანიტში ჩაწერილი მგლოვიარე ფიგურა აღმოჩნდება; პირველ მსოფლიო ომში დაღუპულთა ძეგლი. ძეგლის გვერდით წიგნებით სავსე ყუთი დგას. ბრუკლინის ლიტერატურის გაცვლა-გამოცვლა. წიგნებს რომ წაიკითხავენ და მოჰბეზრდებათ, მერე ქუჩაში გამოაქვთ. ყუთს აწერია – “Free Books”. ვამჩნევ ყდაზე გამოსახულ ახალგაზრდა ელიზაბეტ ტეილორს. „ლიზი: ინტიმური ბიოგრაფია“. ამერიკული კინოს ვარსკვლავი ისეთი ლამაზია, რომ მკერდის არეში ტკივილს ვგრძნობ.
„ორმოცი მილიონი დოლარი. ყველაზე ძვირადღირებული ფილმი კინოს ისტორიაში“, – ბაბუა აღფრთოვანებით ლაპარაკობს ფილმზე, რომლის ნახვასაც ვაპირებთ. კინოთეატრ „აპსნამდე“ მისვლას ოცი წუთი სჭირდება. არსად გვეჩქარება. ბაბუა ნაცნობებს თავს უკრავს და, თუმცა არაფერია საშიში, ხელს მაინც არ მიშვებს. მაღალი, სამხედროსავით წელში გამართული, ამაყად თავაწეული მიდის. გაზაფხულის ცხელი დღეა. ვამჩნევ, რომ პალმების ქვეშ ჩრდილები ლამის იისფერია. იისფერი ნაცრისფერზე. „რა ლამაზია. ეს შეხამება უნდა დავიმახსოვრო...“
ბაბუას არ აინტერესებს ისეთი წვრილმანი, როგორიც ჩრდილების ფერია. „ეგვიპტის დედოფლის, კლეოპატრასა და რომის იმპერატორ გაიუს იულიუს კეისრის ისტორია... წარმოგიდგენიათ? დედოფლის როლში ყველაზე ლამაზი მსახიობი – ელიზაბეტ ტეილორია“. სანაყინეში ბაბუამ პლომბირი მიყიდა.
კინოთეატრში ნემსი არ ჩავარდება.
„კინოჟურნალს ყურადღებას ნუ მიაქცევ... – მითხრა ბაბუამ, – თვალი ნაგავს არ შეაჩვიო“. ციმბირის ათვისებაზე გადაღებული დოკუმენტური ფილმის დასრულების შემდეგ დარბაზში სინათლეს ანთებენ. კონტროლიორებს დაგვიანებული მაყურებლები შემოჰყავთ, მერე კი ფანფარების თანხლებით ფილმის ტიტრები ჩნდება. „სინათლე ჩააქრეთ...“, – გაისმა ვიღაცის წამოძახილი, რომელსაც ხმამაღალი სიცილი მოჰყვა. მერე დარბაზი ჩაბნელდა.
პირველი კადრები. კეისარი – ბრბოში, ბაზარში ვაჭრობს და ფარაონისკენ მიიწევს, რომელიც კარისკაცების გარემოცვაშია. პომპეზური ხელისუფლება და რეალური ძალაუფლება.
„იცი, ეგვიპტე რომის პროვინცია იყო?“ – გადავუჩურჩულე ბაბუას.
„კლეოპატრა კი – ბერძენი...“ – ეკრანიდან თვალმოუშორებლად მიპასუხა.
„მე მომწონს კეისარი...“
„მსახიობი?“– მკითხა ბაბუამ.
„მსახიობიც…“
უზარმაზარ დარბაზებში კეისარი შემოდის. ხალიჩაში გახვეული კლეოპატრა მოართვეს. მკლავმაგარმა მონამ მის წინ ხალიჩა გაშალა და ეკრანზე დამაბრმავებელი სილამაზის ქალი გამოჩნდა. „ქალი!..“– ჩვენ წინ მჯდარი ბიჭები სიხარულს ვერ მალავენ. ბაბუა ეკრანს თვალებით ჭამს. ყველა დაივიწყა: მეც, ქალაქიც, ქვეყანაც, მგონი, ენაც კი დაავიწყდა. აელვარებული სათვალით წინ გადაშლილ სურათს შეერწყა. „აუჰ, რა ქალია...“ – ამბობდნენ ჩვენ გარშემო მაყურებლები.
ბაბუაჩემის სახეცვლილება, მგონი, იმაზე უფრო საინტერესო იყო, რაც ეკრანზე ხდებოდა. ჩუმად ვაკვირდები მის სახეს – გაახალგაზრდავდა, სახე გადაეტკიცა, თვალები უბრწყინავდა. ეკრანზე იცვლებოდა ჩაცმულობა, ინტერიერები, სცენები. ინტიმურ ჩურჩულს, შეყვარებულთა საუბარს მასობრივი სცენების გუგუნი წყვეტდა, უცვლელი რჩებოდა მხოლოდ უნაკლო ქალის სახე, რომელიც ჰიპნოზივით მოქმედებდა და მთელ დარბაზს ოცნებებში ძირავდა. ნეტავი, რაზე ოცნებობენ ეს ადამიანები? ვინ არიან მათი ცოლები? საკმარისი იყო კლეოპატრას ეკრანზე გამოჩენა, რომ დარბაზი მოწონების ნიშნად ოხრავდა.
ფილმის ბოლოს, ეგვიპტის დედოფლისა და მარკუს ანტონიუსის სასიყვარულო ისტორიის დასასრულს, როცა ელიზაბეტ ტეილორის თვალები და გამოხედვა უფრო სევდიანი და განმგმირავი გახდა, დიალოგები ნაწყვეტებად იქცა, პოზები – განწირულობით აივსო, ბაბუა ეკრანს დააკვდა. ჩვენ წინ მჯდომმა კამპანიამხორხოცითა და ხუმრობით თავი აიწყვიტა, რის გამოც ბაბუამ რამდენჯერმე ეკრანს თვალი მოაშორა და მზერა მათზე გადაიტანა, იმის ნიშნად, თითქოს არ ესმოდა, როგორ შეიძლება ასე ითავხედო ამ დიდებული ფილმის ჩვენებისას. იმ დროს, როცა კლეოპატრამ, ყვითელ ტანსაცმელში, მოახლეებთან ერთად, სიკვდილი დააპირა, დარბაზმა თავი საერთოდ ვეღარ დაიჭირა. ვერ დავინახე, პირველმა ვინ დაარტყა, მაგრამ წინა რიგში დაწყებული აურზაური რამდენიმე წამში ჩხუბად გადაიქცა – ყვიროდნენ, ხელებს იქნევდნენ, ვიღაცას სილაც გააწნეს და დედაც შეაგინეს.
მოულოდნელად ბაბუამ იყვირა: „შეჩერდით, ნაძირლებო, შეწყვიტეთ!..“
ჩხუბი შეჩერდა.
„ვინ არიან ნაძირლები?“
„თქვენ...“ – ჩაილაპარაკა ბაბუამ და წამოდგა.
ეკრანზე კლეოპატრას თვითმკვლელობის სცენა გრძელდებოდა.
„ბებერო, შენ რაღა გინდა?“
„აი, ახლა კი დაარტყამს ბაბუას...“ – გამკრა თავში.
ფილმის ჩვენება ისე შეწყვიტეს, რომ კლეოპატრამ სიკვდილი ვერ მოასწრო. დარბაზში სინათლე აინთო. მოულოდნელი კაშკაშა შუქის გამო თვალებმოჭუტულმა დავინახე, რომ ვიღაცის დაკუნთული მარჯვენა ბაბუას ხელს ჰკრავდა. ბაბუა სავარძელზე ჩამოჯდა.
„ხმა ჩაიგდე, ბებერო...“ – მიაძახა მაგარმა შავმა ტიპმა, რომელმაც ბაბუას დაარტყა. ბაბუამ თავი დახარა და პიჯაკის ჯიბეში რაღაცის ძებნა დაიწყო. უცებ მის მარჯვენა ხელში შავი პისტოლეტი დავინახე. წამში დარბაზს საპასუხოდ დუმილმა გადაუარა. ფილმის ბუტაფორიული იარაღისგან განსხვავებით, ბაბუას ნამდვილი იარაღი ეჭირა. მე სავარძელში ვიჯექი და მინდოდა გამომეცნო, რა მოჰყვებოდა ამას.
ბაბუა ძლივს წამოდგა და ჩახლეჩილი ხმით თქვა:
„დაიჩოქეთ, ნაძირლებო ...“
„კაი რა, ბაბუ, ნუ გვეხუმრები, რა...“
„მე თქვენ... თქვენისთანებს…“, – ვერ დაამთავრა, თითქოს საჭირო სიტყვებს ეძებდა.
„არ გინდა, გვაპატიე... ბიძია...“
„თქვენ მაიძულეთ, ჩემი შვილიშვილის წინაშე იარაღი ამომეღო... ნაძირლებო... სად გაიზარდეთ?“
გარკვევით ვხედავ ბაბუას, რომელსაც ხელში პრიალა სატაბელო პისტოლეტი უჭირავს და მახსენდება დედაჩემის ხმა, რომელიც ბაბუას საყვედურობს: „რომაელთა გმირობამ შთაგაგონა? გულმა ბრძოლისკენ გაგიწია?“.
ტეილორის სურათიანი წიგნი ერთხანს ხელში ვატრიალე და ისევ ყუთში ჩავდე. დიდმა თვითმფრინავმა გადამიქროლა. ცოტაც და „ლა გუარდიას“ აეროპორტში უნდა დაჯდეს. „ნეტავ, ცინცინატიდან ხომ არ მოფრინავს? – ჩემთვის ვმკითხაობ. – თუ დენვერიდან? შეიძლება, მილუოკიდან. ანდა ლოს ანჯელესიდან. ანდა იქნებ პორტლენდიდანაც...
„ხმა ჩაიგდე, ბებერო...“ – მიაძახა მაგარმა შავმა ტიპმა, რომელმაც ბაბუას დაარტყა. ბაბუამ თავი დახარა და პიჯაკის ჯიბეში რაღაცის ძებნა დაიწყო. უცებ მის მარჯვენა ხელში შავი პისტოლეტი დავინახე.
"Coda"
>>>
ნიუ იორკს მხოლოდ მაშინ შეიყვარებ, როცა შინაგან „ოპტიკას“ ისე მომართავ, რომ დაჟანგული ლითონის, მინისა და ბეტონის გროვა, ხალხი, მეტროს უსასრულო ხაზები სიმახინჯედ აღარ მოგეჩვენება. ქალაქი-მონსტრი მოგიშინაურებს, თავისიანად გაქცევს, საიდუმლოებებს გაზიარებს, მერე კი, როცა ამას სულ არ ელოდები – სილამაზეს გადაგიშლის... ქალაქში ხშირი ხეტიალისას მახსენდება კრისტოფერ შერვუდის მოთხრობის – „მშვიდობით, ბერლინო!“ – დასაწყისი: „მე ღიაობიექტივიანი კამერა ვარ, სავსებით პასიური, არამოაზროვნე, რომელიც მხოლოდ იღებს. მე ვიღებ მამაკაცს, რომელიც ჩემ პირდაპირ, ფანჯარაში წვერს იპარსავს და კიმონოიან ქალს, რომელიც თავს იბანს. ოდესმე ამ ყველაფერს გავამჟღავნებ, ფაქიზად დავბეჭდავ, ფიქსაჟში ჩავუშვებ“... ერთ კოშმარს კი, ერთ „ცუდ სიზმარს“, თავიდან ვერ ვიშორებ: საინტერესო ამბის შუაგულში მოხვედრისას ფოტოაპარატი და ბლოკნოტი რომ არ აღმომაჩნდეს? შერვუდისგან განსხვავებით, არ შემიძლია, მოკლე მეხსიერებას – „აქ და ახლას“ დავეყრდნო.
"Coda"
ალტერნატიული
>>>
მეტროს სადგურ „კოტელიუ როუდთან“ ახლოს რკინის მესერი გადავიღე. ამ ბუკოლიკურ სურათს კომპიუტერის ეკრანზე ვათვალიერებ და საკუთარ თვალებს არ ვუჯერებ. ზუსტად ორი დღის წინ სინათლე და სითბო იყო. მაგრამ სად გაქრა ეს ყველაფერი? ნოემბერმა ზურგი შეგვაქცია, გაგვეცალა, 2015 წლის კალენდარში ისე ჩაიკარგა, რომ წესიერად არც კი გვნახა. ახლა, როცა ამ პარაგრაფს ვწერ, უკვე ცენტრალური გათბობა ბუყბუყებს... რა უნდა გააკეთო? – „Достать глинтвейн и плакать“ (როგორც პასტერნაკს აქვს: Достать чернил и плакать!)
იცვლება შუქი. წელიწადის ერთ დროს მეორე ცვლის. კარგია შემოდგომა ნიუ იორკში და ხანმოკლე, როგორც ყველაფერი კარგი. მე კარგად მახსოვს ამ ქალაქში გატარებული ყველა შემოდგომა: ქრესტომათიული, ლიტერატურული, საშემოდგომო – Ночь, улица, фонарь, аптека“ – ჩემი ბრუკლინური ცხოვრების ენციკლოპედიაში იქცა ფრაზად: „სახლი, ქუჩა, ბიბლიოთეკა, პარკი“, რაც, ალბათ, შენიშნეთ, გაცილებით უფრო მყუდროა – ჯანდაბამდეც ჰქონიათ გზა აფთიაქებს! მაგრამ მე ვხედავ აღშფოთებულ ლეგიონებსაც, რომლებიც მეწინააღმდეგებიან: „არა, ბრუკლინური ვარიანტია: „აპარტამენტი, საბვეი, კომპი“. რაც ასევე ახლოს დგას ჭეშმარიტებასთან. ყველას საკუთარი ბაბილონი აქვს.
