პერსპექტიული ახალგაზრდა | თემუკა ზოიძე

იმ დღეს მითხარი, იქნებ ქალაქში გახვიდე და ბინები შეათვალიეროო. რა შეთვალიერება მაგათ უნდა, ყველა ერთნაირად უსახურია. ყოველ შემთხვევაში ისინი მაინც, რომლებში ცხოვრებაც ჩვენნაირმა ხალხმა შეიძლება მოიწადინოს. ჰო, ოცნებებში მოინდომოს, თორემ ვის რამდენად გამოუვა, ეგ საკითხავია. მთხოვე, რომ თბილისის უბნები, ქუჩები, ეზოები, კორპუსები და მათი სართულები მოვიარო, რათა იქნებ ისეთი ბინა გამოჩნდეს, რომელში ცხოვრებაც შეიძლება და ჩვენც გავწვდებით მის პირობებს. მაგრამ იცი, რა ხდება აქ? მეწყერია. ეკლესიების, შუშის შენობების, მიწისქვეშა ტრანსპორტისა და სავაჭრო ცენტრების ქალაქში მიწამ მოაღო პირი. ყველგან მანდ გადაღებულ ფოტოებსა და ვიდეოებს ატრიალებენ და უსაშველოც არაფერი, სამყარო გაცილებით უფრო მასშტაბური ბუნებრივი კატასტროფების მომსწრე ყოფილა, მაგრამ მე მაინც მაგრად შემეშინდა: არსაიდან ჭია შემიჩნდა, რომელიც ნელ-ნელა და მუყაითად ღრღნის ჩემს ნერვებს, მორჩენილ ნახერხსა თუ მტვერს კი გზად ტოვებს.

არც ვიცი, რატომ, მაგრამ ასე დაბზარული მიწის დანახვისას პირველი შენ გამახსენდი. უფრო სწორად, შენი მუცელი. შვიდი წლის ვიყავი? შენს მუცელს რომ მოვკარი თვალი და ისე დავიჯღანე, როგორც მაგ ასაკის ბავშვების დაუნდობელ გულწრფელობას შეეფერება.

ოცდაათი წლისაც არ იქნებოდი და შენი მუცელი ბებერი ქალის მოფლაშულ სახეს ჰგავდა: ნაოჭები ერთმანეთს ნაკეცებად ედო. რომ დაგინახე, ისე გავოცდი, თვალის მოწყვეტა არ მინდოდა. შენ კიდევ სიცილით მისაყვედურე, შენ რომ იყავი მანდ ცხრა თვე და მერე დაჰკარი ფეხი და გამოვარდი გარეთ, მაგიტომაცაა ჩემი მუცელი ეგრეო.  შეიძლება, სისულელედ მოგეჩვენოს, მაგრამ პირში ზიზღის შეგრძნება მაშინვე ჩემი საძულველი პიტნის კანფეტივით უსიამოვნო დანაშაულის მწარე გემომ ჩაანაცვლა. ვერ ვიჯერებდი, რომ შენს სხეულს ისე დავმართე რაღაც, ამის შესახებ არც კი ვიცოდი. თუ გახსოვს, მაგის მერე თითით სულ გეფერებოდი მუცელზე, როგორც კი სადმე წამოწოლილს წაგაწყდებოდი: მოშვებული, დამსკდარი კანი რატომღაც უფრო რბილი და ნაზი მეჩვენებოდა. თუმცა, სინამდვილეში, ასე ბოდიშის მოხდას ვცდილობდი, რომ ეგეთ დღეში ჩაგაგდე. შენ ხომ ამის გამო ვერსად აჩენდი მუცელს, ზღვაზე წასვლაც არ გეხალისებოდა. ახლა მგონია, რომ რაღაც მსგავსს ვუშავებთ ამ ქალაქს, ამ მიწას, ყველაფერს.

ვიცი, რომ მეწყრის ხსენება მაშინვე მამაშენს გახსენებს: ლამის ნახევარი საუკუნის წინ თქვენს სოფელში ხომ მიწამ ისე ჩაიტანა მასთან ერთად კიდევ შვიდი ადამიანი, მისი საფლავი დღემდე არა გაქვს. მაგრამ ეს სხვანაირი მეწყერია: მიწის უზარმაზარი ფერდი ერთიანად კი არ ჩამოემხო, არამედ დაიბზარა, ნაპრალი გაჩნდა და ნელ-ნელა, თითქოს შეუმჩნევლად სწყდება სხეულს. სიმართლე გითხრა, ეს უფრო მაშინებს. არა, ამის გამო მე ოდნავადაც არაფერი მემუქრება, ქალაქის მეორე ბოლოში ვცხოვრობ, მაგრამ რა მნიშვნელობა აქვს, მთელი ქალაქი ცუდის მოლოდინში აგრძელებს აგონიურ ცხოვრებას. შენ ამ ქალაქს საერთოდ არ იცნობ, აქ არ გიცხოვრია, მაგრამ მე ბოლო წლებში მის ჩრდილად ვიქეცი და ვაღიარებ, რომ ერთმანეთს ვერ შევეგუეთ. მგონი, სოფლიდან იმიტომ გამოვიქეცი, რომ ადიდებული მდინარის, მოვარდნილი ღვარცოფის, ტყის ხანძრების, ზამთრის ყინვებისა და გაზაფხულის ჭექა-ქუხილის თავაშვებულობა მაშინებდა. მეგონა, რომ ქალაქის კედლებში მშვიდად შევიყუჟებოდი, მაგრამ არ აღმოჩნდა ასე: ახლა სულ იმას ველოდები, რომ ქუჩაზე გადასვლისას მანქანა გამიტანს ან სეირნობისას მშენებარე შენობას რომ ჩავუვლი, თავში რამე დამეცემა; შეიძლება საერთოდ რომელიმე მუშა იყოს, ეგენი სულ პანტაპუნტით ცვივიან აქ  და ისე მივეჩვიეთ ყველა ამას, თითქოს არც არაფერიო. იქნებ მეტროში ჩასვლისას ჭერი ჩამომემხოს თავზე და სუნთქვა ვეღარ შევძლო. გგონია, მსგავსი რამ ჯერ არ მომხდარა? ან პრესის ჯიხურთან გავლისას, რომლის რკინის მძიმე ფანჯარა ჰაერში წვრილი საყრდენითაა გაკავებული, სულ ველოდები, რომ, აი, უცებ ჩამოიხურება და თავიც მომყვება შიგ. არა, ეს ყველაფერი სისულელეა, მეც კი ვხვდები, მაგრამ მაინც ზუსტად ასეთ განცდებს ბადებს აქ ცხოვრება.

ამ ქალაქში სიზმრებს ვეღარ ვხედავ, სანაცვლოდ დღისით ვხდები ყოველდღიურობის კოშმარების ნაწილი.

უკვე რამდენია ხანია, არ მინახიხარ. მე სწავლის გამო დავკარი ფეხი და აქ ჩამოვედი, შენ კიდევ უფრო შორს, სულ სხვა ქვეყანაში გადაიხვეწე და ფულს აგროვებ ბინის საყიდლად, რადგან გინდა, ამ ქალაქში მოვიკიდოთ ფეხი. არ მიკვირს, ახლა ყველას მიზანი ეგაა, ყველა აქეთკენ მოდის, თავშესაფარს ეძებს: ვიღაც ლერწმის სახლს იშენებს, ვიღაც - ფიჩხებისას, სხვა კი აგურით მშენებლობასაც ახერხებს. მაგრამ მე ვყოფილვარ მათ სახლებში და ყველა ერთნაირად უვარგისია. ჯერ ხომ მათი სრული უმრავლესობა სესხით ნაყიდია, სესხით, რომელიც იმდენ ხანზეა გადაჭიმული, ცხოვრების უამრავი წლით ვალის აბლაბუდას ქსოვ. მერე კიდევ ისე აშენებული და მოწყობილია, იმ რამდენიმე კვადრატში გატარებულ ყოველ დღეს ჯოჯოხეთად გიქცევს: ონკანები ფუჭდება, უნიტაზი იჭედება, ელექტროგაყვანილობა იწვება, ზედა მეზობლის ბინიდან წყალი ჩამოდის ან შენგან ჩადის სხვასთან, მაგრამ რომც გინდოდეს, ვერაფრით დაადგენ, საიდან ჟონავს მილი და ასე უსასრულოდ - არასდროს იცი, რომელ დღეს რა მოულოდნელი უსიამოვნება გელოდება.

გინდა, გითხრა, აი, ახლაც ამ ნაქირავებ ბინაში რა სიურპრიზებით ვცხოვრობ? ტუალეტის გამწოვიდან რომელიღაც მეზობლის, შეიძლება სულაც რამდენიმესი, სხვადასხვა სართულზე მცხოვრების, სამზარეულოდან მძაფრი სუნები შემოდის. ჰო, იმის სამზარეულოში დამდგარი ოხშივარი ლამის ჩემი ტუალეტის კაფელსაც ცვარავს. როგორ გინდა, აბა,  უნიტაზზე რომ ზიხარ შენთვის დაძაბული და უცებ საკუთარი ნესტოები გამცნობენ, რომ შენი მეზობელი ჭარხალს თუშავს, ან საუზმედ ნაჩქარევად ომლეტს იკეთებს, გვიან ღამით კი ჯანსაღი კვების შეგონებებს დროებით ივიწყებს და ადუღებულ მარილიან წყალში სოსისს იხარშავს. თავიდან სრული გაუცხოება მქონდა: ვეღარ ვხვდებოდი, ტუალეტში ვიყავი თუ სამზარეულოში, სადაც ზეთიან ტაფაზე ხახვი ითუშება, ქვაბში კი მდუღარე წვნიანი თუხთუხებს. მაგრამ უკვე მივეჩვიე, მეტიც, ვერთობი კიდეც და ერთგვარ გამოცანად ვიქციე, რომ მაქსიმალურად ზუსტად დავამთხვიო და გავიგო, რომელ დღეს რა კერძს მიირთმევს ძვირფასი მეზობელი - მე ვაჯობე გემოვნებაში თუ პირიქით, იქით უნდა შემშურდეს იმისი სუფრის. მოკლედ, დიდად აღარ მაწუხებს. ერთადერთი მხოლოდ იმას ვჩივი, ვინიცობას ჩემი ტუალეტიდანაც ასე სისტემატურად არ დაქროდეს სუნი ვიღაცის ბინიდან ბინამდე, თორე სამზარეულოს არომატებს კიდევ რა უჭირს.

ან კიდევ ამ კორპუსების კედლები უნდა ნახო, გინდ ყოფილა და გინდ - არა. როგორც კი ჩამოღამდება და ქუჩებში ხმაური შედარებით იკლებს, მიყურადებაც არ გჭირდება, მშვენივრად გაიგებ გვერდითა მეზობლების გაფაჩუნებასაც. მაგალითად, ჩემ გვერდით, მარჯვენა ბინაში, რუსი გოგო ცხოვრობს, რომელიც ხშირად ეჩხუბება ვიღაც კაცს. პირველი რამდენიმე შემთხვევისას ძალიან ავღელდი, რადგან ამ დროს ვერასდროს ვიკრებ ძალას, რამე გავაკეთო, მაგრამ ეს ჩხუბები თითქმის ყოველთვის უფრო ხმაურიანი სექსით გვირგვინდება ხოლმე. ხვდები, ალბათ, რომ ამ კედლების წყალობით ეგეც მარტივი გამოსაცნობია. მარტო ის მამშვიდებს, რომ კამათისას, როგორც წესი, ქალი უფრო ხმამაღლა უყვირის კაცს, ვიდრე - პირიქით. სიტყვების მნიშვნელობა არ მესმის, მაგრამ თუ უფრო სერიოზულად მომეჩვენა ყველაფერი, ერთხელაც პოლიციაში დარეკვას გავბედავ. იმედია, ეს არ დამჭირდება, მაგრამ წინასწარ ვაგულიანებ თავს.

მე უკვე აღარ ვიცი, მაგრამ ნეტავ, შენ თუ შეძლებ აქ ცხოვრებას? ალბათ, გინდა, როცა ჩამოხვალ, აქ ჩემთან ერთად მოიწყო ახალი ბუდე. ან უკან რას დავბრუნდებით, წინა ზაფხულს ვიყავი ასული ჩვენთან და ნეტა იცოდე, როგორ შეცვლილია იქაურობა: ჯერ ხომ სულ დაცარიელდა დასახლებები, ახალგაზრდებთან ერთად უკვე მოხუცებმაც გამოიკეტეს ხის კარები და მხოლოდ ზაფხულობით თუ ააკითხავენ მარტოობისგან ჩაზნექილ სახლებს; მერე კიდევ ქვემოთ აშენებულმა ჰესმა თავისი კვალი ყველაფერს დაატყო. ღელე, რომელშიც ბავშვობაში ყოველ ზაფხულს სიცხისგან დამწვარ ლაჯებს ბანაობით ვიამებდი, სულ დაშრა, საცოდავად გამოიყურება. ან კიდევ ჩვენს ჭალაში რომ წყაროს წყალი მოდიოდა, მსხვილშუშიანი დოქით რომ მიშვებდი მოსატანად და ყველა ჯერზე სიზარმაცით აბუზღუნებული მივბანცალებდი იქითკენ, სულ გაქრა. გეგონება, ჩემი პატარაობის დროინდელი ვედრება, ეს წყარო მომაშორა თავიდანო, ვიღაცამ დაგვიანებით შეისმინა. გულითაც რომ მინდოდეს, აწი ვეღარ მოგიტან მაგ წყალს.

ჭალის იქითა ფერდზე გაყოლებული წაბლის ტყე კიდევ, რომელშიც შემოდგომაზე ერთად დავდიოდით და ეკლიანი ჩანთებიდან ნაყოფის გამოთავისუფლებას თითების დაჩხვლეტის გარეშე მასწავლიდი, გახმობა აქვს დაწყებული.

ალბათ, მაგის მიწისქვეშა წყლები სულ იმ ჰესმა წაიღო. მგონი, იმ ჰესმა არა მარტო წყალი, არამედ მთელი ჩვენი სოფლის სიცოცხლეც გამოწრიტა: ჩვენმა ნაზიკომ შემომჩივლა, ძროხები აღარ იწველებიან და მოსავალი აღარ მოდისო.

კი გამოვასწარი მაგ ამბებს და ჩემ შემდეგ დაიწყო იქ ეგ ცვლილებები, მაგრამ თითქოს იქ მოდებული უსიცოცხლობა მაინც წამომეწია და ქუსლში ჩამავლო ხელი. თითქოს მეც მოვტყდი, ნაწილ-ნაწილ ვიშლები. ამას, ალბათ, ვერასდროს გაგიმხელდი, ჯერ ხომ ასეთი ახალგაზრდა ვარ, ცხოვრების ყოველი წუთით უნდა ვტკბებოდე, ან სულაც ცხოვრება ჩემში უნდა ფეთქავდეს, მაგრამ მსგავს ვერაფერს ვგრძნობ. არა, მშფოთვარე ფიქრებს თავი დავანებოთ, ფიზიკურადაც გამოუსადეგარ, დასაშლელ, დაჟანგებულ დანადგარს დავემსგავსე. ყველაფერი მტკივა, აღარაფერი მიმუშავებს მწყობრში. რამეს შევჭამ და თითქოს მუცელი უნდა გამისკდეს. იქნებ იმის ბრალია, რომ იმ საზიზღარ საცხობებში ვყიდულობ ზეთით გაზინტლულ ნახევრად გამოუმცხვარ ცომეულს? არ ვიცი. ატკივებული კბილი დავიპლომბე ძლივს და ხელახლა გამისივდა ღრძილი. ალბათ, ამოსაღებია. ისე მეზიზღება უკვე ამაზე ფიქრიც კი, მალე შეიძლება სათითაოდ ჩემით დავიძრო. დილაობით თავის ტკივილით ვიღვიძებ და მერე მთელი დღე ვერ ვიშორებ ამ სიმძიმეს, გეგონება, თავში სითხე დამიგროვდა და შუბლში მაწვებაო. სახის კანი ნაფოტებივით მძვრება, ქეციანს ვგავარ. მუცელზე სტრიები მაქვს, გემსგავსები. ხანდახან ჩემი მუხლები ისე ჭრაჭუნობს, მგონია, თუ ჩავჯექი, წელში ვეღარ გავიმართები. მაგის გამო ხანდახან ღამით ვერც კი ვიძინებ, ორივე, განსაკუთრებით მარჯვენა მუხლი, საშინლად მიხურს სიცივეში. გეგონება, ბებიაჩემი ზამთრის ღამეებისთვის აგურს რომ აცხელებდა გასათბობად, აი, ის მიდევს შიგო.

დე, მეშინია, რომ დავნებდები. ამდენი ვუწუწუნე ამ ქალაქზე, აქაურ ბინებზე, სინამდვილეში კი, უვარგისი მხოლოდ მე ვარ. იმ მეწყერს ალბათ დროებით გააჩერებენ, იქამდე მაინც, ეს მთავრობა რომ გამოძვრეს და რომ რამე, შემდეგს დაბრალდეს. მე კიდევ ალბათ მეტს ვეღარ გავუძლებ. ჩემი სხეული მაინც ჩამოიშლება მალე, ბელტებად დაიმსხვრევა და ყველასთვის ფეხით გასათელად გაიფინება.

მგონი, ვეღარ შევძლებ ამის შეჩერებას.

ავტორი: თემუკა ზოიძე